Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Wprowadzenie
Dotkniętywtensposóbproblemczasuhistorycznegoobejmujerównieżkwestię
nreżimówhistoryczności”,obecnychimplicitewróżnychnowoczesnychdyskur-
sach49.Wszczególnościchodziozróżnicowanieprzyjmowanychchronologii
iprzypisywanegosobieprzezhistorycznychaktorówmiejscanakreślonychosiach
czasu.Wniniejszejksiążcepoddanoanaliziezarównoto,wjakisposóbtegoro-
dzajunreżimyhistoryczności”byłynegocjowaneikształtowanenałamachlokal-
nejprasy,jakrównieżto,jakieelementypojawiałysięnawyobrażonychosiach
czasuijakiepunktyodniesieniastanowiływzorzecpostępuczynowoczesności,
stymulującywłasne,lokalneaspiracjeipragnienia.
Literaturaprzedmiotuszerokodokumentujeto,żetegorodzajuprospektywne
dyskursybardzoczęstozawierająprzestrzenneodniesienia,zwyklezręcznieujęte
wformęjakiejśwyobrażonejutopii50.Rozważanianatematmiastdoskonałych
odmomentunarodzinmyśleniautopijnegozawierałybardzodokładnewizje
przestrzennegoładu,które,powcieleniuwżycie,pozwoliłybynarozwójhar-
monijnego,nowoczesnegożycia.Rzeczywiścieistniejąceprzestrzenienowocze-
snychmiaststałyjednakwjaskrawejsprzecznościztakimiideałami,wzwiązku
zczymdążeniedouporządkowaniairacjonalnegozorganizowaniaprzestrzeni
stanowiłordzeńwszelkichdyskursównatematmiasta.Np.miastoschyłkuepoki
wiktoriańskiejwoczachówczesnychreformatorówspołecznychmiałosięstać
swoistąprzestrzennąmatrycą,formującąnowoczesnych,liberalnychobywateli51.
WprzypadkuprzemysłowejŁodziwyobrażeniaprzyszłegopożądanegoładu
miałyrównieżswójprzestrzennywymiar.Boleśnieodczuwalnedeficytylokalnej
infrastrukturypopychałydziennikarzydoformułowaniawizjigłębokiejrekon-
strukcjimiejskiejprzestrzeni.Tegorodzajuwrażliwośćzcałąmocądałaosobie
znaćszczególniepoIIwojnieświatowej,gdyśmiałeideeprzebudowyŁodzibyły
pobudzanewizjąsocjalistycznegomiastaprzyszłości.Przestrzeńmiastamiała
byćkształtowana,takabyodpowiadałanowymczasomipotrzebomczłowieka
przyszłości52.Przeprowadzonewniniejszejksiążceanalizypozwalająodsłonić
49
A.Escudier,TemporalitiesandPoliticalModernity,[w:]PoliticalConceptsandTime:NewAp-
proachestoConceptualHistory,ed.J.F.Sebastián,Santander2011;URegimesofHistoric-
ity”inSoutheasternandNorthernEurope1890-1945.DiscoursesofIdentityandTemporality,
eds.D.Mishkova,B.Trencsenyi,M.Jalava,Basingstoke2014.
50
R.Dennis,CitiesinModernity:RepresentationsandProductionsofMetropolitanSpace1840-
1930,Cambridge-NewYork2008;J.Behrends,RacestoModernity…;D.Bocharnikova,
S.E.Harris,Secondworldurbanity:infrastructuresofutopiaandreallyexistingsocialism,
UJournalofUrbanHistory”2018,vol.44,no1,s.3-8;S.J.Collier,Post-SovietSocial:Neo-
liberalism,SocialModernity,Biopolitics,Princeton2011.
51
C.Otter,Makingliberalismdurable:visionandcivilityinthelateVictoriancity,USocialHis-
tory”2002,vol.27,no1,s.1-15;P.Joyce,TheRuleofFreedom:LiberalismandtheModern
City,London-NewYork2003.
52
M.Ellman,SocialistPlanning,Cambridge-NewYork2014;S.Ferenčuhová,M.Gentile,Intro-
duction:post-socialistcitiesandurbantheory,UEurasianGeographyandEconomics”2016,
vol.57,no4-5,s.483-496.
