Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
aniteż,abyznajdowałysięonegdziekolwiekindziej,niżtam,gdziebyćpowinny.
Wtrącającdorozmowypewnezwrotyprosteinapozórniedbałe,rozgraniczasię
silniejszeakcentyipięknewyrażenia.
ZtąmyśląkorespondujątakżepoglądyWilhelmazOwernii:
Okojestsamoprzezsiękształtneipiękne,ozdabiatwarzludzką.[ł]Gdybyna-
tomiastznalazłosiętam,gdziejestucho,alboteżpośrodkutwarzy,toznaczy
wmiejscunieodpowiednim,totęsamątwarzuczyniłobybrzydką.
Groteska,deformacjaibrzydotastanowiłyodwrotnośćpięknautożsa-
mianegowśredniowieczuzharmonią.Św.TomaszzAkwinumówiłopięknie:
[ł]pierwszymwarunkiemjestpełnia,czylidoskonałośćrzeczy[ł],drugimjest
właściwaproporcja,czyliharmonia,trzecimblask.[ł]comabrakijestprzez
tosamobrzydkie.
Byćmożedlategowśredniowiecznejsztucepełnojestkarykaturalnych,
przerysowanychizdeformowanychpostaci.Niektórewyglądająrzeczywiście
przerażająco.Wieleznichjednakposiadawyraźniekomicznąwymowę.Taki
wykrzywionyobrazrzeczywistościnajradykalniejprzejawiałsięwgrotesce,
którejpełnonakartachmanuskryptów.Przedstawiałyoneabsurdalne,po-
zbawionesensu,zatoniezwyklefantazyjnestworzenia,którestanowiłypo-
łączenierozmaitychistoticzęściciała,np.ludzkagłowapołączonazbutem.
Niebyłtowynalazekśredniowieczny,bojużwstarożytnejGrecjisto-
sowanotegotypuzabiegi.WszystkozaczęłosięodAntyfilosa,malarzapra-
cującegowAleksandrii.Namalowałonkiedyśżartobliwyportretniejakie-
goGryllosawśmiesznymstroju.Takpowstałytzw.grylloi,czyliniewielkie,
karykaturalneportery.Takiewłaśniegroteskowepostaciestanowiąceab-
surdalnezestawieniaróżnychprzypadkowychczęściciałabądźróżnychga-
tunkówzwierzątzaczęłypojawiaćsięnamarginesachXIII-wiecznychmo-
dlitewników,choćpoczątkowonielicznie.PodkoniecXIIIw.stanowiłyjuż
powszechnyelementdekoracjimarginaliów.Tegorodzajuhybrydybyłyjed-
11
