Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
MaciejPtaszyński
UWzInstytutuzostaliusunięciWojciechFałkowski,MarekBarański,Andrzej
RosneriJerzyTargalski21.Wobectejaktywnościasystentówistudentów
Maciszewskizajmowałstanowiskonieugięteibardzorestrykcyjne22.
Dysertacjaprzeciwpropagandzierządzących
Wtychburzliwychczasachkształtowałysięzainteresowanianaukowe
UrszuliAugustyniak,którąpasjonowałwówczaszwiązekdziejówpolityki
zhistoriąkultury.Jejrozprawadoktorska,obroniona15czerwca1979r.,
awydanawniecoskróconejformiedwalatapóźniej,dotyczyłazagad-
nieńsystemukomunikacji,informacjiorazpropagandywczasiepanowania
ZygmuntaIII23.WtejpionierskiejpracyAutorkapodjęłapróbęopisania
ustrojuRzeczypospolitejprzezpryzmatprocesówkomunikacji.Nietylko
stawiałapytaniaomaterialneuwarunkowaniawładzy(przestrzeń,czas,tech-
nikęorazkoszty),lecztakżeformułowałabardzokrytyczneocenyzachodzą-
cychwówczaszmian,wiążącjezdziejamipolitycznymi.Zanegatywneprze-
mianypolitykiwpoczątkachXVIIw.odpowiedzialnośćwjejoczachponosił
monarcha,któremuBadaczkazarzuciłamanipulacjęinformacją,marginalizację
sejmu,destrukcjęmechanizmówparlamentarnych24,atakżepopieranieludzi
wiernychaczmiernych25.
Tezytewymierzonebyływutartąwizjędziejów,wedlektórejnajwięk-
szymbłędemwrozwojuRzeczypospolitejbyłasłabośćwładzykrólewskiej,
skutkującauschyłkuXVIIIw.rozbiorami.Wramachtejwizjijedynąochroną
przezDpolskąanarchią”(którejucieleśnieniembyłosejmoweliberumveto)
byłobywzmocnieniepozycjimonarchy,conadawałowysiłkomWazówhero-
icznywymiar,podejmowalibowiemskazanenaporażkępróbymodernizacji
zaściankowegopaństwa.Przeciwtymideom,pojawiającymsięjużwoświe-
ceniowejkrytyceDwarcholstwa”szlachtyorazrozpropagowanymprzezkra-
kowskąszkołęhistorycznąnaprzełomieXIXiXXw.26,Autorkawystępowała
21T.P
.Rutkowski,op.cit.,s.571–572.
22Ibidem,s.582–583;A.Friszke,Historycyprzedprzełomem.ZdziejówInstytutuHistorycz-
negoUniwersytetuWarszawskiego1975-1979,w:Tradycjeiwspółczesność.Księgapamiątkowa
InstytutuHistorycznegoUniwersytetuWarszawskiego,1930-2005,Warszawa2005,s.552–575.
23U.Augustyniak,InformacjaipropagandawPolscezaZygmuntaIII,Warszawa1981;
wedleinformacjiwstopcedrukukończonowsierpniu1981r.
24Ibidem,s.30(DSystematycznepróbydyskredytowaniasejmuwoczachspołeczeństwa[ł]
miaływistocienacelu»wyręczeniego«lubwręczzastąpienietajnąradąkrólaisenatorów”).
25Ibidem,s.191(DJednąznich[tzn.nowychokolicznościpanowaniaZygmuntaIII–M.P.]
byłoprzyjęcie,zkonieczności,przeztegomonarchę–oskarżanegoozapędyabsolutystyczne
nawzórnowożytnychwładcóweuropejskich–anachronicznegokryteriumwiernościosobistej
zamiastkryteriumkwalifikacjiwrozdawnictwieurzędówsenatorskich”).
26Zob.KrakowskaszkołahistorycznaaPolskieTowarzystwoHistoryczne.Studiahistorio-
graficzne,red.P
.Biliński,P
.Plichta,Warszawa2017.
