Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
środowIsKosPoŁeCzne
37
Wgrupiekobiet-introligatorekwartowyróżnićaktywis-
tkęruchuemancypacyjnegoJózefęBojanowską,któraprowa-
dziławłasnyzakładintroligatorski.Byłauczestniczkąizało-
życielkąlicznychorganizacjikobiecych,m.in.konspiracyjnej
Unii,ZwiązkuRównouprawnieniaKobietPolskich,organizo-
wałaakcjęodczytowo-kształceniową,prowadziłaCzytelnię
NaukowądlaKobiet,wydawałaczasopismo„Ster”
,należała
doforumSekcjiRzemiosłprzyTowarzystwiePopierania
PrzemysłuiHandlu
110
.Ważnąpozycjęzajmowałytakże:An-
toninaSzpakowska–prowadzącaprzez40latjedenzwięk-
szychzakładów,JaninaBiałobrzeska–pierwszakobieta,
którawywalczyłasobietytułczeladniczy,atakże„artystka
oprawy”EwaLorentowiczowa
111
.
8.EwaLorentowiczowa
Kilkuintroligatorówwarszawskichangażowałosię
w:I.Lorentowicz,Ocza-
wróżnegorodzajudziałaniapolityczneocharakterzepat-
rowania,Warszawa
riotycznym.Wtradycjicechowejprzechowałasięwieść
1975,tabl.pos.80
ouczestnictwieMaciejaSzczepańskiegowinsurekcjiko-
ściuszkowskiej,akcesdopowstaniapodpisałotakżetrzechinnychintroligato-
rów:KarolSzreiber,WalentyNawarskiiJanLudwikKoch
112
.WalentyNawarski,
księgarziwłaściciel„gabinetudoczytania”
,poupadkuwalkniepodległościo-
wychwłączyłsięwnurtdziałańkonspiracyjnych,byłczłonkiemcywilnego
sprzysiężenia,założonegozinspiracjilwowskiegoZgromadzeniaCentralnego,
anastępniezawiązanegow1798rokuTowarzystwaRepublikanówPolskich.
GdypodczaspowstanialistopadowegoludWarszawy,niezadowolony
znieudolnościdowódcówwojskowych,wyszedł15sierpnia1831rokunaulice
idokonałsamosądunaosobachpodejrzanychoszpiegostwo,pośródaktywnych
uczestnikówtejakcjiznalazłsięjedenzczeladnikówintroligatorskich–Michał
Grabowski,skazanyprzezsądkryminalnypowstaniana10latciężkiegowięzie-
nia
113
.Samaakcjadoczekałasięnajróżniejszychocen,odskrajniekrytycznych
poakcentującepatriotyzmmieszkańcówmiasta;niewiadomo,jakąrolęodegrał
wniejczeladnikintroligatorski,alezapewnebyłaktywnymuczestnikiem,skoro
znalazłsięwgronieosóbznajcięższymiwyrokami.
[110]C.Walewska,Wwalceorówneprawa.
Naszebojownice,Warszawa1930,s.22-29;
Zsekcjirzemiosł,GPR1894,nr9,s.68.
[111]Szerzejwartykule:E.Pokorzyńska,Eman-
cypacjakobiet.
[112]AktyPowstaniaKościuszki,t.3,wyd.
W.Dzwonkowski,E.Kipa,R.Morcinek,Wroc-
ław–Warszawa1955,s.221,225,234,269:uzbro-
jenieSzczepańskiego:dwakarabiny,dwapisto-
lety,jedenpałasz,anadtodwapistoletywłasne;
H.Oprawko,J.Szczepaniec,Materiałydodzia-
łalnościwydawniczejnaczelnychwładzpowstań-
czych1794rokuwWarszawie,„ZeSkarbca
Kultury”1964,t.16,s.220-221.
[113]Nurtylewicowewdobiepolskichpowstań
narodowych1794-1849,Wrocław1961,s.150;
KronikaEmigracyiPolskiej,t.4,Paryż1836,
s.287.
