Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Sekretżyciapoleganatym,byrobićto,
cosięda,zapomocątego,cosięma,
itam,gdziesięjest.
TheodoreRoosevelt
„Wkrajutotalitarnymtakjużjest,żepolitykąjestwłaściwiewszystko,nawetkoncertroc-
kowy”1–powiedziałkiedyśVáclavHavel.Podobnieoceniałpolskąrzeczywistośćlatkomuni-
stycznychAndrzejSzczypiorski:„Polskacodziennośćjestcodziennościąpolityczną,bowsys-
temiemonopartyjnejdyktaturywszystkostajesiępolityką,nawetkupnomlekainici”2.Wsferę
codziennościwpisujesiętakżemoda.Politycznabyłaprzedewszystkimtamłodzieżowa,przy-
byładokrajówsocjalistycznych,międzyinnymidoNRDiPRL,zZachodu.Władzekomunistycz-
nestarałysięzniąwalczyć,zakazać,czasemzaproponowaćinny,socjalistycznywariant.Bez
skutku.Młodzieżzafascynowanamuzyką,obyczajamiiubioremzachodnichrówieśnikówna-
śladowałatamtenstyl,tworzącwtensposóbwłasny,odmiennyodpropagowanegoinarzu-
canegoprzezwładzewzorca.Takpojęta„asystemowość”stanowiłarodzajoporuwobecre-
gułsystemowych3.Indywidualniedobranystrójzapewniałmłodemuczłowiekowiprzestrzeń
prywatną,którąkomunistycznawładzastarałasięlikwidować.Tymsamymmoda,podobnie
jakmuzykaitaniec,stałasiękuriozalnąbroniąpolityczną.Dlawładzstanowiłapodłożedoide-
ologicznych(lubekonomicznych)rozgrywekwramachzimnejwojny;dlamłodzieży–środek
przeciwuniformizacjiizglajchszachtowaniu.
KsiążkaZ[politycznym]fasonem.ModamłodzieżowawPRLiwNRDtohistoriamodywla-
tach1945–1989,opowiedzianawkontekściesytuacjipolitycznejobupaństwwtymczasie.
Terminu„modamłodzieżowa”używamprzytymniecoumownie,wrozumieniu„konkretnego
gustuistylużycia”,ponieważ,jakpisaławlatachsiedemdziesiątychdziennikarkamodyTeresa
Kuczyńska,wowymczasie„styltenprzejęłacałageneracja,przestałsięonłączyćzwiekiem”4.
ProjektantkamodymłodzieżowejBarbaraHoffzwracałauwagę,że„stylmłodzieżowywogó-
leniejestzwiązanyzwiekiem;mogątonosićosobywkażdymwieku,jeśliimodpowiada”:„To
sąrzeczywpewnymstyluimammasęprzykładów,żenosząjeosobyzupełniedorosłe,któ-
reprzedwojnąnieubierałysięmłodzieżowo,bowtedytzw.modymłodzieżowejniebyło.Na-
tomiastjestcałemnóstwoosóbnaprawdęzupełniemłodych,ubierającychsięwstyluzupeł-
nieinnym,takim,któregoniktmłodzieżowymnienazwałby.Wstylubardzopoważnym,na
przykładgarsonkizkrempliny”5.
Wtymsensiebohateramimojejksiążkisąmłodziludzie,konsumencimodymłodzieżowej
(niezaśkremplinowychgarsonek),pomiędzypiętnastymatrzydziestympiątymrokiemży-
cia.Niestaramsięprzytymwyodrębnićkonkretnychśrodowisk(interesująmnienaprzykład
zarównostudenci,jakimłodzirobotnicy),choćograniczamsięprzedewszystkimdodużych
miast.Niebyłoteżmoimzamiaremopisaniewszystkichtrendówimódanidociekanieichge-
nezy6,leczprzedewszystkimpokazaniemechanizmuupolitycznianiatego,jakbysięwyda-
wało,najbardziejindywidualnegofenomenuestetycznego,jakimjestubiór.
