Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6Wstęp
Whistoriimodymłodzieżowejtegoczasuwzaskakującysposóbodzwierciedlająsiępoli-
tycznydyskursobukrajów,tradycja,mentalność,anawetstosunekdowłasnejhistorii.Kla-
rownepodobieństwastrukturalneiznacząceróżnicewrozwojupolitycznymobukrajów,
wynikającemiędzyinnymizespecyficznychrelacji,zarównopolitycznych,jakiprywatnych,
międzyNRDaRFNczyPolskąaFrancją,atakżeodmiennatradycjakulturowatotylkoniektó-
reaspektycharakteryzującerozwójitworzeniemodywobukrajach.WzornictwoNRDiPRL
wpisywałosięwprawdziewzuniformizowanąstrukturęgospodarczo-wzorniczą,aleprojek-
tantjakoindywidualnytwórca,jakkolwiekwciągniętywramykolektywnegoukładuipozba-
wionywłasnegonazwiska,miałpomysłyukształtowanewartystycznejtradycjiwłasnego
kraju.WPolscejednąznichbyłonaśladowanielubinspiracjakulturąZachodu,jakpiszeMa-
riaJanion,wynikające„zfatalistycznegoprzekonaniaonaszejmarginalnościwEuropie”7:
„MiędzyZachodemłacińskimaWschodemgreckim,międzyRzymemaBizancjumzaczęłaprze-
biegaćprzedtysiącemlatliniapodziałureligijno-kulturalnego,którabywauznawana«zanaj-
trwalszągranicękulturalnąkontynentueuropejskiego».Jakiepoglądyujawniająsięwpolskim
spojrzeniunatobrzemiennewskutkirozgraniczenie?Polskaznalazłasięwpołożeniuzacho-
dnio-wschodnim;jaktookreślaironicznieSławomirMrożek:nawschódodZachoduinaza-
chódodWschodu.Usiłowałajednaknajczęściej–myśląswychintelektualistówipotocznym
wyobrażeniem–przeważyćszalęnarzecz«Zachodu»iodciąćsięod«Wschodu»”8.
Takulturowonaznaczonaświadomośćmiałaistotnekonsekwencjerównieżwhistoriimody
czasówkomunistycznych.PodczasgdymłodziPolacy(wtymmłodziprojektanci)zerkaliwstro-
nęFrancji,młodziNiemcy,odseparowaniMuremodEuropy,spoglądalimiędzyinnymiwstro-
nęPolski,którawydawałaimsiębardziejwolna,otwarta,leżącawprawdzienawschodzie,ale
bardziejzachodnia.„ByładlanasrodzajemzastępnikaFrancji”9–mówioPolsceniemieckisa-
tyrykBernd-LutzLange.Jestoczywiste,żemłodychNiemcównieinteresowałapolskakultura
rodzima,lecztazachodnia,międzyinnymiodzwierciedlonawdokonaniachpolskichtwórców.
RównieżtymspecyficznymrelacjommiędzyNRDaPolską,atakżestrategiompozyskiwania
modnychciuchówprzezmłodzieżpoświęconajesttaksiążka.
Kilkasłówchciałabympoświęcićźródłom.Wposzukiwaniudokumentówrekonstruujących
zapleczeideologiczneprocesutworzeniamody,zasadydziałaniainstytutówmody,pracępro-
jektantów,atakżeofertęhandlowąprzebadałamzbiorybibliotekiInstytutuWzornictwaPrze-
mysłowegowWarszawie,któraprzechowujepublikowanebiuletynyipismazzakresuwzor-
nictwa(wtymmody),orazArchiwaPaństwowem.st.Warszawy,ŁodziiKrakowa.Przejrzałam
zasobyministerialneiorganizacjimłodzieżowychwArchiwumAktNowychwWarszawieiwIn-
stytuciePamięciNarodowej.Cennymźródłemokazałysięankietyprzeprowadzanewlatach
osiemdziesiątychwśródmłodzieży,któreprzechowujeCentrumBadaniaOpiniiSpołecznej.
WNiemczechudałamsiędoArchiwumPaństwowego(Bundesarchiv)orazRegionalnego(Lan-
desarchiv)wBerlinie,gdzieznalazłamdokumentynajważniejszychorganówpaństwowych,
wtymKomitetuCentralnegoSocjalistycznejPartiiJedności(SozialistischeEinheitspartei
Deutschlands–SED),atakżeankietyInstytutuBadańRynkowych.MiejskieMuzeumm.Berli-
