Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
A
NNA
B
RZOZOWSKA
-K
RAJKA
kacji”nastawionyjestnasprzężeniezwrotnemiędzynadawcąaodbiorcą,
zatemsubiektinformacji,nadawca(S)komunikujesięzobiekteminformacji,
odbiorcą(R)wsposóbbezpośrednipoprzez„żywesłowo”,wtypiemiesza-
nym,doktóregoprzynależylist-rozmowa,materialnymmedium(M)jest
list.Diadycznośćtejkomunikacjizelementamimonologicznościidialogicz-
ności(por.wyróżnioneprzezStefanięSkwarczyńskąparadoksylistu—
Skwarczyńska1975:178),wyznaczonaludowąetykietąspotkania,warunku-
jewłaśnierodzajlistu-rozmowy,określająccechyjegopoetyki
7
.Tęsamą
logikęzakładaJakobsonowskidiagramdotyczącyprocesuprzekazutradycji
oralnej,wktórejtransmisjaprojektujeistnienieinterakcjipomiędzydwiema
osobami,sąoneniezbędne,abyłańcuchkomunikacyjnymógłzaistnieć
(Jakobson1976:23-34).
Wpróbiespojrzeniazperspektywyetnopoetykinalistemigracyjnyjako
dokumentkulturowy,zwłaszczakluczowewydająsięnastępującepłaszczy-
znywarunkującesięnawzajemidecydująceokonwencjachemigracyjnego
listowania:filozofiadokumentu—intencjekomunikacyjnezcentralnąpo-
zycjąkategoriiodbiorcy;zasadykompozycji(„hieratycznaformulaturali-
stów”—strukturyzamkniętezustalonymi,wielowariantowymiformułami
inicjalnymiifinalnymi;częśćzasadnicza—opisowa,zróżnicowanawza-
leżnościodsytuacjikomunikacyjnejnadawczo-odbiorczejitypówprze-
kazów);typypostawnadawców(zdominantąpragmatyzmu);zasady
konstrukcjitkankitreściowej(logikiiprawdziwościwypowiadanych/prze-
kazywanychsądów);stopnieemocjonalizmuodzwierciedlonem.in.wfor-
mułachkontaktowych/formachadresatywnych;aktywolibędącenietylko
wyrazempoważania,szacunku,aleteżstopniaijakościwięzizadresatem,
wskazującenazasadykooperacjimiędzypartneramiinterakcji;wreszcie
strategiearsmemoria(mnemotechniki)wobrębiepamięcikulturowejiko-
munikacyjnejwwariancieregionalnymkulturyetnicznejwdiasporze(zin-
stytucjonalizowaneformykultury„korzennej”),szczególnieznaczącedla
tożsamościetnicznejadresatajakoczłonkaokreślonejsubgrupy.
Filozofięlistuemigracyjnegookreślasytuacyjnydeterminizm—dy-
stansmiędzynadawcąaodbiorcą,który„przerywacharakterystycznydla
kulturprzedpiśmiennychproceswymianygestunagest,rozmowynaroz-
mowę,rzeczynarzecz.Upośredniakontaktyidziałania,proponujezastęp-
czeukładywięziotwórcze,codlakulturyopartejnastycznościachbez-
pośrednichstanowiprawdziwenovum”(Sulima1980:57).Bowiempismo,
wedługWalteraOnga,wprawdzieoddzieliłosłowo„odżywegoteraz”
(Japola1998:45),aleumożliwiłonieznanąoralnościprecyzjęwerbalizacji.
Werbalizacjatadotyczyteraźniejszościnadawcyirekonstrukcjijegoświata,
---
---
---
---
---
---
---
---
7
Oanatomiifolklorowejkomunikacjidiadycznejpor.Brzozowska-Krajka1999:84-94.
