Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BronisławaKulka:Rozmowyoczłowieku1wkontekście…
19
Osobowość,analogiczniedoterminunczłowiek”,jestpojęciemniejedno-
znacznym,definiowanymwróżnysposób.Uważasięjązanzespółwzględnie
stałychcechimechanizmówwewnętrznych,odktórychzależyorganizacjaza-
chowaniasięczłowieka,jegopsychicznatożsamość,kierunkiisposobyprzysto-
sowaniasiędootaczającejrzeczywistościorazjejprzekształcania”
64
.
Teorieosobowościpoczątkowotworzonebyłynietylkoprzezpsychologów,
alerównieżfilozofów,medykówisocjologów,apodstawęproponowanychwów-
czastypologiistanowiłyczynnikibiologiczne.Współcześniewymienićmoż-
nakilkanaścieróżnychklasyfikacji
65
,wedługktórychwyodrębniasięrozmaite
typyosobowości,przyczymzakryteriapodziałuprzyjmowanesąnaprzykład
kierunkiizakresaktywnościspołecznej(CarlGustavJung),oczekiwaniawo-
becwykonawcówposzczególnychzawodów(JohnL.Holland),usposobienie
(EdwardSpranger)czyzorientowanienajakiśrodzajwartości(GordonW.All-
port).
Zajednązciekawszychkoncepcjiitypologiiosobowościmożnauznaćna-
wiązującądopracEdwardaSprangerapsychologięjednostkiG.W
.Allporta.
ZdaniemtegoamerykańskiegopsychologanOsobowośćjestdynamicznąorga-
nizacjąwewnątrzjednostkitychsystemówpsychofizycznych,któreokreślająjej
charakterystycznysposóbzachowaniaimyślenia”
66
.
DlaAllportaorganizacjamacharakterdynamiczny,dziękiczemumożna
zbiegiemlatobserwowaćrozwójosobowościjednostki.Istnienieosobowości
wiążepsychologzaktywnościądanejosoby,apodstawązastosowanejtypologii
czyniprzedewszystkimjejcechyindywidualne,mającecharakterrzeczywi-
stychwłaściwościodróżniającychjąodinnychludziiukierunkowującychza-
chowania.
PonadtoAllportsądzi,żejednostkadojrzałapotrafiwytworzyćtzw.jed-
noczącąfilozofiężyciową,wyrastającązpreferowaniajakiegośtypuwartości,
wyznaczającychrodzajaktywnościczłowieka.Natejpodstawiewyróżniasześć
typówosobowości,tzn.
1.Typteoretyczny,nastawionynaodkrywanieprawdy.
2.Typekonomiczny,zainteresowanytym,coużyteczne.
3.Typestetyczny,zainteresowanyformąiharmonią.
jakichwnioskówprowadzipróbacharakterystykiwewnętrznejpostaciliterackichdokonywana
zuwzględnieniemteoriiosobowości?
64
Zob.hasło:Osobowość.W:Pedagogika.Leksykon.Red.B.Milerski,B.Śliwerski.
Warszawa2002,s.141.
65
Zob.np.A.Gałdowa:Wybranekoncepcjeosobowości.Kraków1990;Typyosobowości
zawodowych(J.L.Holland)1http://testyzawodowe.pl;Typyosobowościhttp://www.socologia.
xcq.pl;16typówosobowości:oznakitypu(fragmentzartykułu,zob.W.Gulenko:Diagnostyka
socjoniczna:metodawywiadu.19991http://www.soconiko.net/pl[datadostępu:30.03.2013].
66
G.W.Allport:PaternandGrowthinPersonality.NewYork1961,s.28,cyt.za:Psycho-
logiajednostkiGordonaW.Allporta.W:Klasyczneiwspółczesnekoncepcjeosobowości.Red.
A.Gołdowa.T.1.Kraków1999,s.145.
