Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Dowodzeniejakoczynnośćwiedzotwórczaiwytwórtejczynności
11
nika”pomiędzyjakąśinformacjąaźródłemdowodowym.Wyróżnićmożnadwa
rodzajesytuacji.Pierwszadotyczypojedynczego,szczególnegozdarzenia,drugazaś
pewnejszerszejdziedzinywiedzy.Wtejpierwszejznajdujesięzwykleświadek,wtej
drugiejbiegły6.Jeśliświadekbyłnamiejscuzdarzeniaiwidziałrozpoznawanywy-
padekdrogowy,wtedybyłwpozycji,bytoiowowiedziećnatemattegozdarzenia.
Jeśliktośjestabsolwentemstudiówchemicznych,potrafizapewneodróżnićzasadę
odkwasu,aprzynajmniejmożnazałożyć,żejestwpozycji,bywiedzieć,jaktego
odróżnieniadokonać.Jeśliktośdysponujecertyfikatem,poświadczającymjegowie-
dzęzzakresukryminalistycznychbadańfizykochemicznych,tenjestwpozycji,by
wiedzieć,naczympolegaanalizametodąspektrofotometriiwpodczerwieni.
Następującepytaniamogąbyćpomocnewkwestiiustaleniawiarogodnościoso-
bowegoźródładowodowego,związanejzpozycją,bywiedzieć:czySjestwpozycji,
bywiedzieć,żetwierdzeniepjestprawdziwe(fałszywe)?,czySjestźródłemuczci-
wym(prawdomównym)?,czyStwierdzi,żepjestprawdziwe(fałszywe)?Możliwe
jestrównieżprzeprowadzenierozumowania:Sjestwpozycji,bywiedziećwza-
kresiepewnejnauki,zawierającejzdaniep,Stwierdziżezdaniepjestwdanym
przypadkuprawdziwe(fałszywe),azatempjestprawdziwe(fałszywe)7.Naprzykład
spornezdaniepbrzmi:Wostatnipiątekkwietnia,ogodzinie21.45Jangrałnatrąbie
przedswoimdomem.PiotrbyłwtymczasieprzeddomemJana(potwierdzająto
policjanci,którzywtymczasiepatrolowaliokolicę).Piotrjestuczciwymświadkiem
(niebyłkaranyzafałszywezeznania,wspołecznościlokalnejmanieposzlakowaną
opinię,niejestzainteresowanywynikiemtoczącegosiępostepowania,jegoszcze-
rośćzostałapotwierdzonawynikiembadaniapoligraficznego).Możnawięcprzyjąć,
żePiotrbyłnapozycji,byznaćwartośćlogicznąspornegozdania,sątakżepodsta-
wydoprzyjęcia,żePiotrjestwiarogodny,zatemzdanieWostatnipiątekkwietnia,
ogodzinie21.45Jangrałnatrąbieprzedswoimdomemmożnauznaćzaprawdziwe.
1.2.NIEKTÓREASPEKTYWIEDZYIZADANIA
EPISTEMOLOGIIWNAUCEODOWODACH
Przeglądniniejszyzawieraegzemplifikacjeinierościsobiepretensjidokom-
pletności.
Interesujący,awkażdymraziedobrzewprowadzającywklimatdalszychrozwa-
żańprzykładpodajeD.A.Schum.Załóżmy,żepanujezgodacodotego,żezdarze-
nieE,jeślizaszło,mocnoprzemawiałobyzaprawdziwościąhipotezyH.Niemamy
jednakżadnychinformacji,którewskazywałybynazajściealboniezajścieE.Ktoś
mówi:SpytajmyosobyP
,onabędziewiedziała,czyEzaszło,czyteżnie.Zapytana
6
D.Walton,Ch.Reed,F.Macagno,ArgumentationSchemes,CambridgeUniversityPress,Cambridge
2010,s.87–89.
7
Tamże,s.89–90.
