Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
ROZMOWY
Pozwolisz,żetrochęwyolbrzymię:ten,ktobyłsocjalizowany„analogowo”,ma
lepszewarunkiwyjściowe,byodnaleźćsięwświeciewirtualnym,niżten,kto
znatylkotenświatiniemajeszczewyczucianiezbędnychhierarchiiważności,
krytykiźródeł,obserwacjikontekstuitegowszystkiego,copomaganamoce-
niaćiwartościować.Pomijającwszystkietebzdury,plotkiioszczerstwa,które
przelewająsięztradycyjnychściantoaletnamonitoryidonaszychmieszkań:
pokoleniu,którewyrosłonaFacebooku,Twitterze,Instagramieitympodob-
nych,będzietrudniejznaleźćdostępdoliteratury,któraoferujecośzupełnie
innego:spowolnienie,zagłębieniesię.Myślę,żepowinnosięotymmyślećidys-
kutować–bezpesymistycznegotremolo,aleteżbezoportunistycznegofałszy-
wegoprzekonania,żeliteraturamusistaćsię„lżejszaiszybsza”,byzaintere-
sowaćpotencjalnegomłodegoczytelnika.Tobyłabyślepauliczka,adotego
bagatelizowanieodwiecznejtęsknotyczłowiekazaksiążką.Wkażdymrazieto
jestmojeprzekonanie,bezktóregoniemógłbympisać.
WOLTING:Wszelkiepostulatyuniwersalizmuwydająsięślepewobectradycji
kulturowych.Dojakiegostopniadasiępogodzićuniwersalizm,upodstawktó-
regoleżynaprzykładideaprawczłowieka,zróżnicamikulturowymi,heteroge-
nicznąspołecznościąmiędzynarodową,wielokulturowością?
MARTIN:Jesteśmyświadkamitriumfalnegopochodunieliberalnegoparty-
kularyzmu,którywmawialudziom,żeniemawspólnychwartościetycznych,
sątylko„kultury”,któretrzeba„szanować”.Należałobynatychmiastzapytać,
ktotakmówiidomagasięprawadefiniowaniatych„kultur”,którenieprzy-
padkowosązwykleuważanezahomogeniczne.WEuropieŚrodkowejiWschod-
niejsątosprawującywładzęnacjonaliściiautorytaryści,wEuropieZachod-
niej–ksenofobi,którzydopierochcądojśćdowładzy.NatomiastwRosjijestto
całysystemmanipulacyjnyodprezydentawdół,którytosystem,powołującsię
narzekomozagrożonąrosyjskość,uznajezaprzestępstwokażdąideęwymiany,
komunikacji,porozumienia.Moimzdaniemzbytłatwebyłobywrzucenietego
wszystkiegodoworkaznapisem„NowaPrawica”.Zwłaszczaakademickale-
wicaprzysłużyłasięNowejPrawicymasochistycznąnienawiściądosamejsie-
bieitrwałądelegitymizacjąliberalnychspołeczeństw,zktórychjednocześnie
czerpiekorzyści.Tobyłoziarno–cóżzastrasznaironiahistorii–któregoplo-
nyzbieraterazprawica,któraumiezamaskowaćswójrasizmnieszkodliwie
brzmiącąformułką„etnopluralizm”.
WOLTING:Uciekłeśzkraju,któryniebyłwolny,leczsamsiebienazywałde-
mokratycznym.Jakpostrzegaszaktualnetendencje„instalowania”demokra-
cjiwróżnychkrajach?Czytowogólemożliwe,skoropodstawowymzałożeniem
demokracjijestto,żepowinnawyjśćodludu?
MARTIN:Wogóleniedostrzegamjuż–niestety!–tendencji„instalowaniade-
mokracji”.WładimirPutindostałodEuropyiTrumpaponiekądcarteblanche
dlawspieraniamasowegomordercyzSyrii–Assada,ademokratycznyTajwan
pozostawionosamemusobie,bynienarażaćstosunkówgospodarczychzpań-
stwemobozówkarnych–Chinami–itakdalej.PrzytymwłaśnieTajwan,po-
