Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
Socjologicznekontekstyzabawy
znaczeniutegosłowajestczłowiekiem,itamjesttylkopełnymczłowiekiem,
gdziesiębawi”(Schiller,1972,sl104)l
ZainicjowaneprzezSchillerapodejściestaniesięswoistymfundamentem
dlapóźniejszychpróbdefiniowaniazabawylBadaczezaś,wsposóbmniej
lubbardziejświadomy,będąsiędotejpropozycjiodwoływalilJejślady
odnajdziemyrównieżwjednejznajbardziejznanychiwpływowychkon-
cepcjizabawyJohanaHuizingilSformułowanaprzezholenderskiegohisto-
rykakulturydefinicjazabawyjestwciążważkąidyskutowanąpropozycją
wnaukachspołecznychczynawetszerzej-humanistycznychlMożnawręcz
mówićoswoistymdyktaciepoglądówHuizingiwomawianymzagadnieniul
Erudycjaautora,eleganckijęzyk,przystępnystylsprawiły,iżksiążka„Homo
ludens”.Zabawajakoźródłokultury,stałasiępozycjąklasyczną,dziełem,które
wsposóbznaczącyzdominowałowspółczesnydyskursozabawiewkulturzel
ToHuizindzeprzypisujesięzainicjowaniebadańnadrelacjamipomiędzy
zabawąakulturąistworzenieoryginalnejkoncepcjiczłowiekajakoistoty
bawiącejsięlHuizingawswojejpanzabawowejpropozycjirzeczywistości
zabawędefiniujenastępująco:
Zabawajestdobrowolnączynnościąlubzajęciem,dokonywanymwpewnych
ustalonychgranicachczasuiprzestrzeniwedługdobrowolnieprzyjętych,lecz
bezwarunkowoobowiązującychreguł,jestcelemsamawsobie,towarzyszyjej
zaśuczucienapięciairadościiświadomość„odmienności”od„zwyczajnegożycia”
(Huizinga,1985,s.48-49).
Zabawazatemjestnajpierwiprzedewszystkimswobodnymdziałanieml
Zabawanakazanazabawąbyćprzestaje-przeradzasięwprzymusiobowią-
zeklZabawaniejestteżzwykłym,normalnymżyciem;jestraczejwykracza-
niemztakiegożyciawsferęaktywnościoswoistychcechachitendencjachl
Dokonujesięponadtowokreślonejprzestrzeniiczasie,tymwyróżniasię
zciągłościipermanentnościżyciacodziennegolŚwiatzabawyjestświatem
szczególnymwobrębieświatazwyczajnego,wjegoobrębierządząspecyficzne
regułylHolenderskibadaczzauważa,żeprzyjmujemydobrowolniezasady
iregułyzabawy,alewmomenciegdysięnaniegodzimy,nabierająoneobli-
gatoryjnegocharakteru,zapewniającładiporządekwludycznejprzestrzenil
Szczególnejwagiwsocjologiikultury,wktórejzabawajestjednązczte-
rech-oboksztuki,religiiinauki-dziedzinkategoriikulturysymbolicznej,
nabierajejwymiarautoteliczny:„Zabawajestczynnością,zktórąniełączy
siężadeninteresmaterialny,przezktórążadnejniemożnaosiągnąćkorzyści”
(Huizinga,1985,sl28)lZabawajestczynnościąautotelicznąijakiekolwiekjej
zinstrumentalizowanieodzierajązjejistotowościlWdyskursienadzabawą
19
