Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
UrszulaKusio
aksjonormatywnychlZnaturyrzeczywytworydziałańtransgresyjnychsta-
nowiąwyzwaniedlaistniejącychwartościinorm,kwestionująikontestują
panującyładkulturowylNaruszająustalonekanonyetyczneiestetyczne,
prowokujączazwyczajkrytyczne,negatywnereakcjespołeczne”(Paleczny,
2014,sl7-8)l
TransgresjaniejestokreśleniemprecyzyjnymijednoznacznymlDonauk
okulturzeprzeniknęławznaczeniu,jakienadalijejpsychologowielTransgresja
zwykleoznaczaprzekraczaniegranicwyznaczonychprzezzbiórpowszechnie
akceptowanychnorm,obyczajóworazhierarchiiwartościlJestteżnaturalną
ludzkąpotrzebą,skłonnością,atakżepostawąprowadzącądopodejmowania
wyzwań,pokonywaniabarier,przekraczaniagraniclWpewnymsensieaktyw-
nośćtransgresyjnajestnaturalną,wrodzonąpotrzebączłowiekadowyzwala-
niasięzograniczeńzarównowwymiarzeintelektualnym,aksjonormatywnym,
jakibehawioralnymlNależydodać,iżdziałaniatransgresyjnemająnietylko
sensyheurystyczne,eksploracyjne,twórczeiodkrywczelTransgresjajestteż,
amożenawetprzedewszystkim,naruszeniemobowiązującegosystemuwar-
tościinorm,bywaskierowananakwestionowanieikontestowaniejednego
zelementówtegosystemu,albostanowitotalnybuntprzeciwkowszystkim
przyjętym,atakżeustalonymaksjonormatywnieregułomładuspołeczno-
-kulturowegol
Wliteraturzepolskiejwieleuwagizagadnieniomtransgresjipoświęcił
JózefKozieleckilWswojejważnejpracyTransgresjaikulturastwierdził:„Dzia-
łania,którepolegająnatym,żeczłowiekświadomieprzekraczadotychczasowe
granice,nazywamywskrócietransgresją”(Kozielecki,1997,sl43)lTrans-
gresjakulturowaoznaczawięcświadomeibędącereakcjąnaograniczoność
biologicznąlubkulturowąorazpoczuciebrakuwolnościdziałaniajednostki
ludzkiejigrupspołecznychskutkującezmianamikulturowymil
Doskonałąegzemplifikacjąrozważań,którezostanąpodjętewdalszej
częściartykułu,wydajesięcytatzksiążkiJamesaElCombsaŚwiatzabaw.
Narodzinynowegowiekuludycznego:
rozwójcywilizacjiosiągnąłtakietap,naktórymzabawaprawdopodobnierozrośnie
sięnaniespotykanądotądskalę.[...]wchodzimyobecniewnowąfazęhistorii
ludzkości,dotegostopniaprzenikniętąprzezzabawę,żemożnająokreślićmianem
światazabawy(Combs,2011,s.35).
Zabawamastatuskategoriiuniwersalnej;bawiąsięwszyscyiodzawsze,
nawetnajbardziejwojowniczeplemionalAntropolodzykulturowiniepotra-
fiąwskazaćspołeczności,wktórejbytaformaludzkiejaktywnościnie
występowałalNiemiałaonajednakcharakterutotalnego,dominującego,
