Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.H.Kowalczyk,Zabójcyimordercy.Czynnikiryzykaimożliwościoddziaływańresocjalizacyjnych,Kraków2010
ISBN:978-83-7850-253-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
26
odpornośćnazachowaniadewiacyjnezależnajestodprzeświadczeniaozasad-
nościistniejącychnorm.Należyjednakpamiętać,żenotwarciesię”nadewiację
nieoznaczajednoznacznegozwiązaniasięzantagonistycznymsystememwar-
tości.PrzedstawionewyżejpodstawowezałożeniateoriiHirschiegookazałysię
niewystarczające.BadaniaLeBlancaopierałysięnazałożeniu,żeprzestępczość
powstajeirozwijasięwmiaręosłabianiamechanizmuregulującegozachowanie.
Składnikamitegomechanizmusąwięzispołeczne,wyrażającesięprzywiąza-
niemdoinnychosóbiwzaangażowaniuwdziałalnośćinstytucjispołecznych.
Zatemzachowaniomprzestępczymsprzyjająnierozwiniętewięzizespołeczeń-
stwemkonwencjonalnym.Uszczegóławiająctekwestię,możnazatwórcąteorii
przyjąć,żedokonanieczynuprzestępczegolubteżpowstrzymaniesięodniego
zależąod:stopniakontroli(wyuczonegowprocesiepowściąganianaturalnych
impulsóworazposzanowaniainnychosób)orazodsiłypowściągówiograniczeń
wywieranychnajednostkęzuwaginatypwięziłączącychjązespołeczeństwem.
Dlawyjaśnieniazachowańprzestępczychistotnewzwiązkuztymsą,podobnie
jakuHirschiego,czterytypyzmiennych:przywiązanie,zaangażowanie(czyli
elementykontrolne),orazdwarodzajepowściągów:zewnętrzny(zastępujący
zobowiązanie,pochodzącyzpresjiśrodowiskaistosowanychprzezniesankcji,
takżewejściewrolęosobydorastającejpoprzezkonformizmwobecwyma-
gaństawianychprzezresztęspołeczeństwatejgrupiewiekowej)iwewnętrzny
(zastępującyprzekonaniaizwiązanyzinternalizacjąnormspołecznych).Ten
podstawowymodelnawiązującydoteoriiHirschiegozostałposzerzonyodwa
kolejneaspekty,czylipoziomrozwojupsychicznegoiantagonizmdestruktyw-
ny(L.Pytka,1995,s.32).Oznaczato,żesłabośćmechanizmówregulacjimoże
takżewynikaćzograniczonegorozwojupsychicznegojednostki,którymoże
zniekształcaćfunkcjonowanieosobowościowe,charakteryzującesięstopnio-
wymzanikaniemegocentryzmu,prymitywizmu,negatywizmu,brakupoczucia
bezpieczeństwa.Natomiastniskipoziomrozwojupsychicznegospowoduje,że
jednostkaczęściejbędziewybieraćzachowaniaprzestępcze,atozkoleispo-
wodujemarginalizacjęjejzachowańwskutekantagonizmudestrukcyjnego.
Niedomaganiawfunkcjonowaniutychelementówsprzyjająprzestępczości.
Należyjednakpamiętaćozróżnicowaniuzachowańprzestępczych,np.prze-
stępczościprzypadkowej,przestępczościokresuprzejściowegoiprzestępczości
głębiejuwarunkowanej(L.Tyszkiewicz,1997,s.73).Zpowyższychustaleń
wynika,żemodelowyukładteoriiobejmujezmiennązależną,czylizachowania
przestępcze,oraztrzypodstawowezmienneniezależne,takiejak:
•Więziosobisteispołeczne,wramachktórychmożnawyróżnićprzywią-
zaniedoosóborazzaangażowaniesięwinstytucjachsocjalizujących.
