Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaBarszcz
zacje,generalizacjeiabstrakcje”19,dziękiczemujednostkaujmujeprzedmioty
ipodmiotyzeswegootoczeniajakoΠtypowe”anie-Πunikalne”
.
Językpotocznyjakomediumtransmisjiwiedzygwarantujejednostkom
oróżnymzdeterminowaniubiograficznymidostępiedozasobówspołecznej
wiedzy20jednolitąinterpretacjęświata,atakżeΠprzekładalnośćperspektyw”
,
czyliwymienialnośćpunktówwidzeniazinnymi21.Dziękijęzykowirozumienie
partnerapoleganaprzypisaniumutypowychmotywówicelówpostępowania,
adalej-społecznewspółdziałanie,jakrównieżrealizacjęjednostkowychza-
mierzeń.Dziękijęzykowiświatuzyskujeintersubiektywnywymiar,dlategotak
istotnejestpowiązanieznimwiedzy,abymogłabyćpowszechna.
Wiedzamającaspołecznągenezę,mimoswejpowszechnościpozwalają-
cejnainterpretowaniezachowańinnychpodmiotówidostosowaniedonich
własnegodziałania,dlajednostkiwjejcodziennejaktywnościniemusibyć
Πpewna”iΠprawdziwa”wsensieprzypisywanymwiedzynaukowej.
Schützprzyjmuje,żewżyciuspołecznymjednostkikierująsiębieżącą
użytecznościątejwiedzy
,zgodniezlogikąpotocznegożycia,wktórymΠprawda”
iΠfałsz”mająsubiektywnysens.DlategoΠwiedzaracjonalna”stanowidlaSchütza
jedyniekonstruktstworzonyprzezbadaczażyciaspołecznego,któryprzypisuje
jednostkom(jakotypomidealnym)Πjasnąiwyraźnąwiedzę”oistotnychelemen-
tachdziałania,zakładającjednocześnie,żejednostkiteprzejawiają:Πtendencjędo
używanianajbardziejodpowiednichśrodków[ł]dlaosiągnięciaokreślonych
celów”22.Wrzeczywistościwyboryracjonalne,którychjednostkadokonujena
gruncietejwiedzy
,niewystępująwczystejpostacilubwystępująniezwykle
rzadko.Mamyraczejdoczynieniazdziałaniemrozumnym(wedługznanych,
sprawdzonychwcześniejschematów),działaniemrozważnym(odnoszącym
utartyschematdziałaniadoaktualnejsytuacjiiantycypowanegocelu;jakoroz-
ważaniealternatywnychsposobówdziałaniazbliżasięononajbardziejdotypo-
woidealnegodziałaniaracjonalnego),działaniemplanowanym(wktórymsche-
matycznezachowaniazostająpodporządkowanenadrzędnemuplanowidziałań),
wreszciedziałaniemprzewidywalnymilogicznym(podejmowanymzgodnie
zsubiektywnymprzeświadczeniemoprawdopodobieństwiezajściapewnych
zdarzeńiskutecznościśrodkówwrealizacjipraktycznychinteresówjednostki23.
PojęcieΠwiedzypodręcznej”wrozumieniuSchützasłużywyjaśnieniupod-
stawspołecznegodziałania.JakoΠwiedzaksiążkikucharskiej”24stanowinietylko
19Tamże,s.114.
20SchützpiszeoΠspołecznymzróżnicowaniuidystrybucjiwiedzy”wzależnościodnp.
dostępudozinstytucjonalizowanegokształceniaisytuacjimaterialnej-por.A.Schütz,
Światłył,s.280-284.
21Por.J.Jakubowski,Racjonalność…,s.112-115.
22A.Schütz,Potocznainaukowainterpretacjaludzkiegodziałania,tłum.D.Lachowska,
w:ΠStudiaFilozoficzne”1979,nr6,s.190.
23Por.J.Jakubowski,Racjonalność…,s.87-88.
24Tamże,s.85.
14
