Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaBarszcz
ność:Πkompetentnytouprawnionydodziałania,decydowania;mającykwalifikacje
dowydawaniasądów,ocen,autorytatywny
,miarodajny[ł]kompetencjatowła-
ściwość,zakresuprawnień,pełnomocnictwinstytucjilubosobydorealizowania
określonegodziałania;zakresczyjejświedzy,umiejętności,odpowiedzialności;
wteoriijęzyka-intuicyjnawiedzaojęzyku,jakąrozporządzakażdymówiący
wjęzykuojczystymod6do8rokużycia,umożliwiającamupoprawnewysławia-
niesięiodróżnianiezdańprawidłowychodnieprawidłowych”2.Przytoczonadefi-
nicjajużnawstępiepozwalazauważyć,żesamopojęciekompetencjiniejestjed-
norodne.Jestonarozumiananietylkojakozdolność,umiejętnośćpodejmowania
określonegotypudziałania,lecztakżejakowiedzaświadomainieuświadomiona
dotyczącasposobówzachowania.Różniesięjącharakteryzujewposzczególnych
koncepcjach,upatrującjejźródełzarównownieświadomychstrukturachumysło-
wych,jakiwspołecznymdziedzictwiekulturowym,cosprawia,żeprocesjejna-
bywaniairozwojujestcharakteryzowanyodmiennie.
Wyróżnićmożnadwasposobyujmowaniakompetencji.Częśćautorów
zwracauwagęnajejbiologicznąpodstawęwodpowiednich,świadomychinie-
świadomychstrukturachumysłu,innipodkreślają,żejestonawiedzączy
sprawnościąmającąprzedewszystkimspołeczneikulturowepochodzenie.
Istotneróżnicedotycząnietylkotego,czymjestkompetencja,aletakżekwestii
jejnabywaniaorazudzielanejprzezposzczególnychnaukowcówodpowiedzi
napytanieoto,jaknależyrozumiećΠkompetentność”wsensieΠodpowiednio-
ści”aktywnościpodejmowanejprzezjednostki,obsługiwanejprzezkompeten-
cjędowymogówsytuacjiiotoczenia,wszczególnościspołeczno-kulturowego.
Składająsięonełącznienacharakterystykękompetencjijakowiedzy,umiejęt-
nościlubsprawnościwodniesieniudoposzczególnychjednosteklubjakoze-
stawuprawnieńlubpełnomocnictwdorealizacjiwyspecyfikowanychzadań3-
wodniesieniudobytówocharakterzesystemowym.Możnauznać,żerozstrzy-
gnięciatejkwestiisąspecyficznedlaposzczególnychdziałówhumanistyki:
socjologiazajmujesięraczejkompetencjąinstytucjonalną(czegoprzykładem
jeststudiumbiurokracjiMaxaWebera),psychologia-kompetencjąosobową,
antropologiakulturowa-kompetencjąjednostkiwynikającązjejmiejsca
wsystemiespołecznym.Istotnejesttupodkreślenie,żekompetencjainstytu-
cjonalnamożebyćprzypisanaposzczególnymosobom,leczjedyniezracjiich
pozycjiwinstytucjiczyrolijakąpełniąwdanymsystemie.Wtensposóbnie
wynikaonazjakichkolwiekwłasnościdanejjednostki,aleokreślazakresjej
zdolnościdopodejmowaniaróżnegotypuczynnościirealizacjizadań,doktó-
rychuprawnionajestdanainstytucjaprzydzielającazkoleijednostkompewne
uprawnienia(pełnomocnictwa)dodziałania.Szczególnymprzypadkiemjej
rozumieniajestrozumienieΠkompetentności”wteoriizarządzania4,gdziejest
2W.Kopaliński,Słownikwyrazówobcychizwrotówobcojęzycznych,Warszawa1989,s.271.
3Por.K.Zamiara,Czyjakompetencja?Ideawiedzywdziałaniuwkontekścieróżnychperspek-
tywpoznawczychhumanistyki,w:A.Motycka(red.),Wiedzaakultura,Warszawa2007.
4Por.W.Okul,Teoriazarządzania,Warszawa2006.
8
