Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
latachznaczniewzrosłaliczbapublikacjidotyczącychtego,coówcześni
NiemcywiedzielioHolokauście.Napodstawienowychustaleńnatemat
przebieguludobójstwa,wktóre–jaksięokazało–zaangażowanibyli
masowotakże„zwykliludzie”5,historycyzaczęlistawiaćpytania
równieżoto,ileżołnierzeiokupancistacjonującynaWschodzie
wiedzieliorozstrzeliwaniuŻydówiobozachśmierciorazjakwiele
ztychinformacjidotarłozaichpośrednictwemdoNiemców
pozostałychwojczyźnie6.
Liczneproblemynaturypraktycznejimetodologicznejokazałysię
dużąprzeszkodąwudzieleniuodpowiedzinatepytania.Nieistnieją
przecieżżadnedanedemoskopoweprzeprowadzonewRzeszywlatach
1939-1945.Historycy,którzychcązbadaćwiedzęówczesnych
NiemcówoHolokauście,muszątymsamymkorzystaćzinnychźródeł.
Wtejkwestiinaukowcyokazalisiętyleżinnowacyjni7,ilenieustępliwi,
dziękiczemuobecniedysponujemyważnymiinformacjami
dotyczącymitegozagadnienia,nawetjeżeliniesątoopracowania
statystycznezdokładnymidanymiodnośniedoliczbyNiemców,którzy
słyszelioeksterminacjiŻydów.Kolejneograniczeniapojawiająsię
naprzykładwtedy,gdypytamyozakresisposobyszerzeniasięwiedzy
natematludobójstwa–skądmieszkaniecjakiegoś
zachodnioniemieckiegomiastadowiedziałsięorozstrzeliwaniach
wZwiązkuRadzieckim?ComyślałżołnierzWehrmachtu,gdymijał
obózśmiercilubzmierzającytampociąg?Czywzbudzałotojego
dezaprobatę?Czyopowiadałotym,cowidział,żonielubznajomym
zRzeszy,iczyrobiłtozzadowoleniem,czyzezgorszeniem?Amoże
obrazytebyłyczymś,coniebyłowartewzmianki?Albowręcz
przeciwnie–czymś,cobyłotak„normalne”,żewłaśniedlategootym
nieopowiadał?Jakwidać,istniejebardzodużopytańwciąż
pozostającychbezodpowiedzi.Niemniejkorzystajączpokaźnego
materiałuźródłowego,możnawysnućwnioskinatematstanuwiedzy
ówczesnychNiemcównatematZagłady8.
Warchiwachamerykańskichibrytyjskichhistorycynatrafiliostatnio
naaktazobozówdlajeńcówwojennych,wktórychalianci
przesłuchiwaliniemieckichiwłoskichwięźniówwojennych.Odbywało
siętowsposóbsystematycznyiczęściowobezinformowania
