Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Rozdział1.Ogólnametodologiabadańzjawiskpatologiispołecznej
10lat).Wybórokresubadańzależyodcelówanalizystatystycznej.Przedstawienie
niektórychwynikówbadańwymagaoperowanialiczbamiprzeciętnymi,które
wskazującentralnątendencjęwystępującąwgrupieobserwacjilubjednostek.
Przeciętnaliczbaprzedstawiawięcwynikipróbyotrzymanewokreślonymczasie
iwokreślonysposób.Istniejekilkamiartendencjicentralnej.Sąto:średniaaryt-
metyczna,mediana,modalna(dominanta)orazśredniageometrycznaiharmo-
niczna.Trzypierwszerodzajeśrednichsąbardziejprzydatnewbadaniachnad
zjawiskamipatologiispołecznejniżdwiepozostałe.Średniaarytmetycznapo-
wstajeprzezsumowaniejednostekidzielenieuzyskanejsumyprzezichliczbę.
Medianajestpunktemnaskalipomiarowej–powyżejniegoznajdujesiędo-
kładniejedna,aponiżejdrugapołowaobserwacji.Stanowionazatemwartość
środkową.Dominanta(wartośćmodalna)obrazujepunktmaksimumwdanym
szeregustatystycznym.Chodzituzatemonajwiększąliczebnośćwkonkretnym
rozkładzie.Dominantastanowidobrącharakterystykęzbiorowości,przedstawia
bowiemnajczęściejspotykanewielkości.
Uważasię,żeposzczególneśrednienależystosowaćwnastępujących
sytuacjach(Guilford1960,s.75):
Iśredniąarytmetycznąobliczasię,gdy:
–wymaganajestnajwiększarzetelność(zazwyczajzmieniasięona
najmniejodpróbydopróbybranychztejsamejpopulacji),
–mająbyćwykonaneinneobliczenia,np.znajdowaniemiarzmienności,
–rozkładjestsymetrycznywzględemśrodka,zwłaszczagdyjestwprzy-
bliżeniunormalny,
–chcemyznaćUśrodekciężkości”próby;
Imedianęnależyobliczać,gdy:
–niemadosyćczasunaobliczenieśredniejarytmetycznej,
–rozkładjestbardzoskośny,obejmujeteprzypadki,wktórychjedenlub
więcejskrajnychpomiarówznajdujesięnajednymkrańcurozkładu,
–interesujenasto,czyobserwacjeprzypadająwdolnej,czywgórnej
połowierozkładu,anieichoddalenieodpunktuśrodkowego–dany
jestniepełnyrozkład;
Imodalnąnależyobliczać,gdy:
–wymaganajestjaknajszybszaocenawartościcentralnej,
–wystarczaprzybliżonaocenawartościcentralnej,
–chcemywiedzieć,jakaobserwacjajestnajbardziejtypowa.
Autorzyliteraturystatystycznejwskazują,żeważneperspektywydlabadań
wdziedzinienaukhumanistycznychotworzyłakorelacja,któraumożliwiausta-
