Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Geografiadrugiejprzestrzeni-uwagiwstępne
15
jużwświecieodczuwanymjakowzniosły18,atakpatrzylinaniegoromantycy,
apodrugie,żenaszympenetracjomsferchaosunietowarzyszy-jaktobyło
wromantyzmie-pełnenapięciapragnienieodszukaniazasadyładu19.Jejzda-
niemświadomośćponowoczesnąwspółtworzyprzekonanie,żeowejukrytej
zasadyładuniema,achaosniejestjużprzeżywanyjakoniszcząceprze-
kleństwomiotającejsięwróżnychkierunkachjednostki,alejakostannatu-
ralny,więciniewzbudzającyszczególnychemocjiczytrwogi20.
Niewiem,czyduchponowoczesnyzawszeitakłatwogodzisięnaHnatu-
ralnąprzygodnośćistnienia”21,alebohaterowieRóżewicza,Eliota,Coppoli,
MiłoszaczySzymborskiejmająztązgodąkłopoty,choćsąoneinnejnatury
niżromantyczne.Ponadto,jeśliinieżyjemywświecieodczuwanymjako
wzniosły,topragnienieżyciawtakimświecieangażuje-jakprzekonujeChar-
lesHandy-dużączęśćponowoczesnejwyobraźni22.ZresztąMickiewiczowa
ideawzniosłości,rozumianajakorozbudzanienamiętnościdodziałania
wkierunkuzmianyświatanalepsze,wydajesięnadalaktualna23.Jednakidla
SiwickiejromantycznaobcośćtopoprostudodatkowaszansanadialogzIn-
nym,boprzecieżnietylkowzgodziezfilozofiąEmmanuelaLévinasa24,ale
iwzgodziezromantycznąfilozofiąiantropologiąMickiewicza-wyłącznie
poprzezzderzeniezobcościąmożemysięrozwijać25.Azromantycznągenial-
nąobcością-podkreślaSiwicka-takciekawiemożnarozmawiać26.
MichałKuziakzarzucabadaczomromantyzmu,żesąHzamknięcinano-
woczesnemyślenieliteraturoznawcze”27,alewistociechodzimuozbudo-
wanieargumentacjiwyrażonejjęzykiemwspółczesnychteorii,żeromantyzm
pozostajewcentrumponowoczesnejświadomości,coteżsamczyni,dowo-
dzącm.in.,żeMickiewiczHzapowiadaistreszczadrogęmodernizmu”28.Jed-
nakzdaniemJarosławaŁawskiegowcalenietrzebadowodzićaktualności
romantyzmu,bojestonaoczywista,gdyż:
Indywidualizm,teodycea,zwadyzeStwórcą,miłośćiśmierć-tychtematów
niktwkulturzenaszejniewyartykułowałztakąnieśmiertelną[ś]siłąiwyra-
zistością,jakromantyzm.Dorzuciłbymethospoznawczyszczególniewyczulony
18Por.D.Siwicka,ZapytajMickiewicza,Gdańsk2007,s.13-14.
19Por.tamże,s.34-36.
20Por.tamże,s.34-37.
21Tamże,s.41.
22Por.Ch.Handy,Głódducha.Pozakapitalizm.Poszukiwaniesensuwnowoczesnymświe-
cie,przeł.J.Pieńkiewicz,Wrocław1999,s.92.
23Por.A.Mickiewicz,Literaturasłowiańska.Kursczwarty,Dzieła,t.XI,oprac.J.Maślanka,
Warszawa1998,s.26-29.
24D.Siwicka,ZapytajMickiewicza,s.42.
25Por.G.Tomaszewska,Mickiewicz–Krasiński.Owyobraźniutopijnejikatastroficznej,
Gdańsk2000,s.136-139.
26D.Siwicka,ZapytajMickiewicza,s.42.
27M.Kuziak,Romantyzminowoczesność?,[w:]Romantyzminowoczesność,red.M.Ku-
ziak,Kraków2009,s.11.
28Por.M.Kuziak,Mickiewiczwobecnowoczesności,[w:]Romantyzminowoczesność,red.
M.Kuziak,Kraków1999,s.107.
