Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZYPSYCHOLOGIAJESTNAUKĄKULTUcargo?
szyć,zmienićwprowadzonymprzezsiebieeksperymencie.
Byćmożejeszczejednaróżnicatkwiwsystematyczności
obserwacjiidziałania.Wyznawcacargoozacięciunauko-
wymniepowinienwymieniaćjednocześnieHizolatorów”
iHprzewodów”,leczrobićtopokolei,bysprawdzićefekt,
powinienteżswojeobserwacjezapisywać,ajeślitowszystko
nieprzynosiłobyskutku,możespróbowaćpodważyćwłasne
hipotezyijeszczerazwrócićdoobserwacjibiałychludzi,za-
kładając,żetoraczejnatymetapiepopełniłbłąd.
Wyznawcycargoniebyliiniesąaniludźmigłupimi,ani
prymitywnymi.Wwieluprzypadkachdochodzilidobardzo
racjonalnych,awkontekściewiedzy,jakądysponowali,do
niezwyklewręczracjonalnychwniosków.Poniższyfragment
pokazujenaprzykład,jakmodyfikowaliswojewierzeniawy-
znawcykultuUpikno:
Kiedyjednakludnośćbyłaznudzonaisfrustrowanadługim
oczekiwaniemnaciąglenienadchodzącecargo,postanowiła
zrewidowaćnaukęgłoszonąprzezproroka;uznano,żejednak
należywrócićdotradycyjnegosposobupostępowania.Trzeba
więcspalićubioryeuropejskieiubieraćsięwtradycyjneozdoby
istroje.Zaczętopracowaćwogrodachiuprawiaćroślinyjadal-
ne.Niezrezygnowanojednakzmodlitwiceremoniiprzejętych
zkościołówmisyjnych;uważano,żetradycyjnerytuałyiofiary,
połączonezobrzędamiimodlitwamichrześcijańskimibędą
bardziejskutecznewupraszaniuprzodków,abyprzysłalicargo.
Gdyjednak,pomniejwięcejpięciulatachustawicznegoocze-
kiwania,okrętzcargonieprzybywał,ludnośćzaczęłatracićza-
ufaniedoprorokaUpikno,zanikałyteżpowoliobrzędykultowe
odprawianenacześćprzodków;kultprzestałistnieć37.
Czymożnasobiewyobrazićrozsądniejsządrogęweryfikacji
własnychprzekonań?Gdybypodobniepostępowaliwszyscy
wyznawcy,kultycargoprawdopodobniedawnobyzanikły.
Tymczasemczęśćznichrzeczywiściezanikła,częśćodrodziła
sięwinnejpostaci,innenadalsięutrzymują.Przytoczona
relacjadowodzijednak,żetubylcydysponowaliwystarczają-
cąwiedząimożliwościamiumysłowymi,abyporzucićbłęd-
neprzekonania,podobniejaknaukowcystawiającybłędne
40
