Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.AntropologiczneiteologicznepoglądyPascala
23
niezarysowałwMyślach:n[…]oilechętnieużywasięprzymiotnika
pascalowski,otylesłowopascalizmwogólenieistnieje,chociażpotocz-
nieposługujemysiętakimipojęciami,jakkartezjanizm,spinozyzm,
kantyzm,heglizm”19.Możnaprzypuszczać,żetenstanrzeczywynika
zarównozoryginalnościfilozoficznejspuściznyPascala,jakizjejnie-
kompletnościorazwieloznaczności.Wniczymniezmieniatofaktu,że
chociażodpierwszegowydanianajważniejszegodziełaPascalaminęło
bezmałatrzyipółstulecia,tosiłaoddziaływaniajegopoglądównasze-
rokopojętąkulturęjestwciążimponującainiezmienna.
2.AntropologiczneiteologicznepoglądyPascala
ZzarysowanejjużwstępnietreścinajistotniejszegodziełaPascalawarto
szerzejuwypuklićproblematykę,którabezpośredniowiążesięzbadaniami
prezentowanymiwniniejszejpracy.Szczególnejwaginabierawyłaniająca
sięzMyślikoncepcjaczłowieka,atakżesposóbrozumieniawielukwestii
wiążącychsięzdyskutowanymiówcześniestanowiskamiteologicznymi.
WartoprzywołaćfilozoficzneźródłapoglądówPascala.Napoczątku
swojejpracytwórczejbyłonzpewnościąpodwielkimwpływemmyśli
Kartezjusza.Ceniłjegokrytycyzm,metodycznośćorazprzekonanie
okoniecznościupodobnieniacałejnaukidomatematyki.Pookresie
fascynacji-widocznymchociażbywpracachzzakresualgebry,geome-
triiifizyki-Pascalprzeżyłjednaksilnerozczarowaniekartezjanizmem,
czemuwielokrotniedałwyrazwMyślach20.Innąważnąinspiracjąbyły
ideesceptycyzmu:starożytnego,nazywanegoprzezfrancuskiegofilozofa
pirronizmem21,oraznowożytnego,którePascalznajdowałwmaksymach
MicheladeMontaigne’a.Niektóreprzyjęteprzezsceptykówrozstrzygnię-
ciaautorMyślizaaprobował,inne-krytykowałiodrzucał22.
19J.Brun:Pascal…,s.8.
20nNapisaćprzeciwkotym,którzyzgłębiająnauki:Kartezjusz”,nNiemogęprzeba-
czyćKartezjuszowi;radbychętniewcałejswejfilozofiiobejśćsiębezBoga”,nKarte-
zjuszbezużytecznyiniepewny”.Por.B.Pascal:Myśli…,193-195.
21Pascalnieprzedstawiapoglądówokreślonychreprezentantówsceptycyzmu
(wtymPirrona),jedynieprzypisujeje,wformiebardzoogólnej,całejszkole.
22Por.B.Pascal:Myśli…,76-79,185-187,228,348,380-389,438.
