Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI:ConazywamyzakłademPascala?
Treścinajbardziejdoniosłezpunktuwidzeniaantropologiizawartesą
wpierwszejczęściMyśli.Pascalrozpoczynaodrefleksjinadmiejscem
człowiekawewszechświecie.Francuskifilozofzauważa,żeosobie,która
podejmujenamysłnadistotąrzeczywistości,przedewszystkimnarzuca
sięjejbezmiar,nieograniczoność.AutorMyślipiszewzwiązkuztym
odwóchnieskończonościach.Jednaznichdotyczywymiarumakro:
nCałytenwidzialnyświatjestjenoniedostrzegalnądrobinąnarozległym
łonienatury.Żadnaideaniezdołasiędotegozbliżyć.Darmobyśmy
piętrzylinaszepojęciapozawszelkiedającesiępomyślećprzestrzenie;
rodzimyjenoatomywstosunkudorzeczywistościrzeczy”23.Przekonanie
oogromiekosmosutrudnouznaćzaszczególnieoryginalne,gdyżjest
onooddawnasilniezakorzenionewfilozoficznymoglądzierzeczywisto-
ści24orazwmyśleniureligijnym25.Bardziejzwracauwagędrugawyróż-
nionaprzezPascalanieskończoność-ukrywającasięwskalimikro:
nAlejeśli[człowiek-M.W.]chceoglądaćinnycud,równiezdumiewa-
jący,niechzbadato,coznanajdrobniejszego.[…]Niechajujrzytamnie-
skończonośćświatów,zktórychkażdymaswójfirmament,swojepla-
nety,swojąziemię-wtejsamejproporcji,coświatwidzialny;[…]niech
sięzgubiwtychcudachrówniezdumiewającychwswejmałości,jak
innewswymbezmiarze”26.Stwierdzenierealnościiniepoznawalności
obutychnieskończonościskłaniaautoraMyślidownioskuoznikomości
bytuludzkiego:nOstateczniebowiemczymżejestczłowiekwprzyrodzie?
Nicościąwobecnieskończoności,wszystkimwobecnicości,pośrodkiem
międzyniczymawszystkim”27.
Zawężenieludzkichmożliwościdobadaniajedyniepewnego,nawet
bardzoograniczonegowycinkarzeczywistościwcaleniemusiałoby
23Ibidem,84.
24Przykładowo,większośćpresokratykówwogóleniepodejmowałakwestiiantro-
pologicznych,gdyżdominowałoprzekonanieoichznikomymznaczeniuwporówna-
niuzproblematykąkosmologiczną.
25Oddajetochociażbypsalmista:nGdypatrzęnaTweniebo,dziełoTwychpalców,
księżycigwiazdy,któreśTyutwierdził:czymjestczłowiek,żeonimpamiętasz,iczym
-synczłowieczy,żesięnimzajmujesz?”(Ps8,4-5).CytatyzBibliipochodząz:Pismo
ŚwięteStaregoiNowegoTestamentuwprzekładziezjęzykóworyginalnych.Oprac.
ZespółBiblistówPolskich.Poznań-Warszawa:WydawnictwoPallottinum,1989.
26B.Pascal:Myśli…,84.
27Ibidem.
