Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI:ConazywamyzakłademPascala?
Cowięcej,intelektczłowiekazawszefunkcjonujewkontekścieroz-
maitychnnamiętności”-samorzutnychstanówemocjonalnychoraz
nieuporządkowanychdążeńwoli.Pascalpiszeopermanentnejwojnie
domowejmiędzyrozumemanamiętnościami,która-pomimowszel-
kichwysiłkówosób,którepostanowiływyraźnieopowiedziećsiępojed-
nejzestron:rozumu(racjonaliści,naukowcy)bądźnamiętności(hedo-
niści)-okazujesięnierozstrzygnięta:n[…]zawszepozostajerozum,
którypiętnujeniskośćiniegodziwośćnamiętnościimącispokójtych,co
imsiępoddają;izawszenamiętnościzostajążywewtych,którzychcąsię
ichwyrzec”33.
DokonanąprzezPascalaanalizęograniczeńludzkichwładzpoznaw-
czychmożnainterpretowaćjakowyrazepistemologiczniedojrzałych,
krytycznychprzekonań.TakieodczytanieMyśliświadczyłobyoprzyjęciu
przezichautoraostrożnejpostawynaukowca,który-wzoremchoćby
FrancisaBaconaczyKartezjusza-metodycznie,wzdyscyplinowany
sposóbzmierzadoprawdyzcałąświadomościąrozmaitychprzeszkód,
idoli,zwodzeńzłośliwegoducha,któreprocestenspowalniająikompli-
kują.Ostateczniejednakdawałobytonadziejęnapozyskanieinteresują-
cejbadaczawiedzy,choćbynawetmiałosiętodokonywaćdługotrwale
imozolnie.Tencharakterystycznydlanowożytnejfilozofiipoglądzna-
lazłwyrazwmatematycznychiprzyrodniczychbadaniachPascala.Jed-
nakżewMyślachwprostpodważaonludzkiemożliwościrozumienia
rzeczywistościiwielokrotniepiszeonieusuwalnejsłabościinędzyczło-
wieka34.Podstawądotejskrajnejopiniijestniemocwznajdowaniuroz-
wiązańnajważniejszych,zdaniemfrancuskiegofilozofa,problemów:reli-
gijnychimoralnych35.
raźni.W:Światłocieniewyobraźni.Red.Sz.Wróbel.Kalisz:WydziałPedagogiczno-
-ArtystycznyUAMwPoznaniu,2008,s.41-49.
33B.Pascal:Myśli…,317.
34Kondycjęludzkąmożnaokreślićjakostanpermanentnejniepełnosprawności,
por.M.Wójtowicz:Powszechnaniepełnosprawnośćczłowiekaw„Myślach”Pascala.
W:OsobyniepełnosprawnewżyciuspołeczeństwaiKościoła.Red.A.Bartoszek
iD.Sitko.Katowice-RudaŚląska:WydawnictwoBiblos,2003,s.17-30.
35nPróżnośćnauk.-Wiedzarzeczyzewnętrznychnieokupiwchwilachrozterki
niewiedzymoralnej”.B.Pascal:Myśli…,196.
