Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
RozdziałI.Zagadnieniawstępne
trzecią,którarozstrzygniemiędzynimispór,jesttakstaryjaknajstarsze
organizacjespołeczne.
Wprawierzymskimnieprzyznawanoorzeczeniomsądupolubownego
powagirzeczyosądzonej.Orzeczenietakieniewywierałotakżeskutków
procesowych,jakiewspółcześniewywierawyroksądupolubownego,wtym
zwłaszczaniebyłomowyozaopatrzeniutakiegoorzeczeniawmocwyroku
sądupaństwowego
89
.Badaczewskazująjednak,żepomimopowyższychróżnic
istniałytakżepodobieństwamiędzytamtymwyobrażeniemoarbitrażuitym
współczesnym,np.oparciekompetencjisądupolubownegonaumowiestron
czyfunkcjonującawarbitrażuzasadarównościstron
90
.Ponadtojużwtedy
doszukiwanosiępodobieństwmiędzysądownictwempaństwowymisądow-
nictwempolubownymwroli,jakąpełniarbiter,choćożadnymzrównaniu
zpozycjąsędziegopaństwowegoniemogłobyćmowy
91
.
Pierwszesygnałyzwiastującebardziejnowoczesnemyślenieoarbitrażu
jakometodzierozwiązywaniasporów,konkurencyjnejdosądownictwa
państwowego,pojawiłysięwczasieWielkiejRewolucjiFrancuskiej92.
Wsierpniu1790r.93weFrancjiprzyjętozasadęniewprowadzaniare-
gulacji,któremogłybypodważyćalboograniczyćskutecznośćumów
oarbitraż.Nietrwałotojednakdługo.Trendrozwojowyzostałcofnię-
tywXIXwiekuipoddanyrestrykcjomjużwepocenapoleońskiej94.
Podobniebyłowinnychkrajach.SądyamerykańskiejeszczewXIXw.
traktowałyumowęoarbitrażjakowywłaszczeniesądówpaństwowych
zjurysdykcji(ang.ousterofjurisdiction),coświadczyodużejnieufności
sądownictwapaństwowegodosądownictwapolubownegowtamtym
czasie95.
89
R.Wojciechowski,Wybranezagadnienia...,s.319.
90
R.Wojciechowski,Wybranezagadnienia...,s.319.
91
R.Wojciechowski,Wybranezagadnienia...,s.321.
92
J.Delvolvé,J.Rouche,G.Pointon,FrenchArbitrationLawandPractice,Haga
2003,s.3.
93
Prawoz16-24sierpnia1790r.za:J.Delvolvé,J.Rouche,G.Pointon,French
Arbitration...,s.3-4.
94
J.Delvolvé,J.Rouche,G.Pointon,FrenchArbitration...,s.3-4.
95
InsuranceCo.v.Morse,1874,20Wall.445,451,22L.Ed.365(USA);A.Nussbaum,
TeSeparabilityDoctrineinAmericanandForeignArbitration,„NewYorkUniversity
LawQuarterlyReview”1939-1940/17,s.609.
