Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Ulicąidzieczłowiek,naglechcesobiecośprzypomnieć.Zwalniawów-
czas,czasemzamykaoczy,zasłaniajedłońmi,dotykaczubkamipalców
nasadynosalubczoła.Czasemzatrzymujesię.Ajeślichcezapomnieć?Je-
śliwłaśnieprzydarzyłomusięcośprzykrego?Wtedyprzyspiesza,biegnie
nawet.DlaMilanaKunderyistniejewtymzwiązekmiędzypamięciąipo-
wolnością,szybkościąizapomnieniem.DlaPlatonabyłabytorelacjamię-
dzypamięciąiduszą,zapomnieniemiciałem.WedługPlatonaciałorozpra-
sza,powodujezapomnienie.Duszanatomiastprzechowujepamięć.Dlatego
tenczłowiekzwalnia,przystaje,zamykaoczy.Usiłujezwrócićwszystkie
swojemyślidoswojegownętrza.Tam,gdziejestpamięć.
Próbyrozwiązaniazagadkipamięcipodejmowanesąodtysiącleci.Ba-
damypamięćnarzędziamipsychologii,psychiatrii,antropologii,socjologii,
informatyki,biochemii,filozofii,religioznawstwa.Jednakpewnychzjawisk
zniązwiązanychnieumiemywyjaśnić.Itaknaprawdęnadalniewiemy,
czymonajest.Taksiążkapodejmujeniecoinnąpróbę.Topróbapokazania
uniwersalnościmówieniaopamięci.Uniwersalności,któraobjawiasię
wpotrzebiepytaniaoto,coduchowe,cotajemnicze,coniezbadane;
wpewnejstaleobecnejiniezamierzonejskłonności.Pozanaukami
empirycznymi(psychologia,neurologia,psychiatria,biochemia)pamięć
jestobecnawróżnychobszarachkultury(reportażijegometody,fotografia
ijejteorie,film,literatura,czywreszciedoświadczeniacodzienności),
wrozmaitychwątkach.Takiesamelubpodobnetreścipojawiająsięjuż
wfilozofiiPlatona.Nieoznaczato,żemówienieopamięcizaczynasięna-
gle,wrazzplatonizmem;istniałowcześniej,chociażbywmitach.Platon
stworzyłjednakzpamięcikategorięfilozoficzną.Dążenie,bywpamięci
widziećuniwersalnąajednocześnieniewytłumaczalnąkategorię,okazuje
siębardzosilneiwspółcześnie-kiedyfenomenpamięci,naukowoopraco-
wywanyidefiniowany,zostajeoczyszczonyzmitu,ztajemnicy,wreszcie
zformreligijnych,człowiekrozpoczynamówienieojegomitycznychisa-
kralnychaspektachwsztuce,wcodziennościczyteżwzbanalizowanyspo-
9
