Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
AnnaSitkowa
wdrugiejpołowieXVIstuleciatakbardzorozpowszechniony
6
,iżzdzisiejszejperspek-
tywygodneuwagiorazpodkreśleniawydajesiępostępowanietychpisarzy,którzy—
zprogramowąnależyprzypuszczaćkonsekwencją—nieumieściliwswoichdziełach
opublikowanychzażyciareklamiarskichwierszy,awięc:AndrzejaFryczaModrzew-
skiego(ok.1503—1572)7,ŁukaszaGórnickiego8(1527—1603),JanaKochanowskiego9
iPiotraSkargi(1536—1612)10.
ZkoleiAndrzejTrzecieski(ur.przed1530;zm.1584/1585),działacz
reformacyjny,tłumacz,wydawca,atakżepiszącypopolskuipołaciniepoeta,wysoko
cenionyprzezwspółczesnych11,ztaknszczególnymupodobaniemoddawałsięrekla-
mowaniuinnych”
,żepozostawioneprzezniegocarminaminoraprzynosząnmode-
loweniemalcechypoezjizalecającej”12.Ichociażnatenrodzajliterackiejaktywności
zwrócilijużuwagędotychczasowibadaczestaropolskiejpoezjiokolicznościowej
13
,
krytykiliterackiej
14
oraztwórczościTrzecieskiego
15
,tojednaknrekomendacyjnych
wierszykówgeneralnegopodówczasichdostawcy”
16
nierozpoznanodotądbliżej,
6Świadcząotymtakżesowizdrzalskieparodie.Por.R.Ocieczek:Ramautworu…,s.686—
687.
7Por.J.Starnawski:ZdziejówsławyStanisławaHozjusza—pisarzaijegobiografaStanisława
Reszki.W:Idem:Odrodzenie.Czasy—Ludzie—Książki.Łódź1991,s.68.
8Por.A.Sitkowa:„Liberietlibri”.ZwydawniczychdziejówspuściznyŁukaszaGórnickiego
wpierwszejpołowieXVIIwieku.W:Sarmackietheatrum.T.4:Studiaoliteraturzeiksiążcedawnej.Red.
R.Ocieczek,M.Jarczykowa.Katowice2009,s.32.
9Por.P.Buchwald-Pelcowa:Epigoniinowatorzy,czyliostosunkudospuściznyJanaKochanow‑
skiegowczasachbaroku.W:Eadem:Historialiteraturyihistoriaksiążki.Studianadksiążkąiliteraturą
odśredniowieczapowiekXVIII.Kraków2005,s.239,przypis26.
10Por.A.Sitkowa:„Napołówduszludzkich”.Oliterackiejramiewydawniczejwedycjachkazań
PiotraSkargi(XVI—XVIIIw.).Warszawa1998,s.180—181.
11WedleBartoszaPaprockiego(ok.1543—1614),pierwszegopolskiegoheraldyka,Trzecieskijako
człowieknnaukiwielkiej”n[ł]byłprawieornamentumkrólestwatego,jakogoniektórzywskryptach
swychopowiedali,[ł];byłpoetautriusquelinguaenonvulgaris,przedktórymprzedniejszyniebył
wiekumego.Wieleksiągpisałpotrzebnychkuozdobieojczyznyalbokrólestwatego,któreuczonym
niesątajne”—B.Paprocki:Herbyrycerstwapolskiego.Wyd.K.J.Turowski.Kraków1858,s.302.
(Pierwodruk:Kraków,M.Garwolczyk1584).Tęikilkadziesiątinnychpochlebnychopiniinatemat
Trzecieskiego,zdaniemJ.Krzyżanowskiegonwytłumaczyćmożnachybatylkoprzypuszczeniem,że
znanowówczasjakieśjegoutwory,któreniedochowałysiędonaszychczasów,dochowanebowiemnie
pozwalająwidziećwnimptakawysokiegolotu”.Zob.J.Krzyżanowski:RejiTrzecieski.W:MikołajRej.
Wczterechsetlecieśmierci.Red.T.Bieńkowski,J.Pelc,K.Pisarkowa.Wrocław1971,s.9.
12E.Sarnowska-Temeriusz:KrytykaliterackawPolscewXVIiXVIIwieku.W:E.Sarnowska-
-Temeriusz,T.Kostkiewiczowa:KrytykaliterackawPolscewXVIiXVIIwiekuorazwepoceOświe‑
cenia.Wrocław1990,s.138—139.
13Por.J.Nowak-Dłużewski:OkolicznościowapoezjapolitycznawPolsce.Pierwsikrólowieelek‑
cyjni.Warszawa1969.
14Por.E.Sarnowska-Temeriusz:KrytykaliterackawPolsceł
15J.Krókowski:AndrzejTrzecieski.Poeta—humanistaidziałaczreformacyjny.Warszawa1954,
s.80—82.Badaczpodkreślił,żenajlepszeztychutworówTrzecieskiprzedrukowałwzbiorowychwy-
daniachswychwierszy(ibidem,s.123).
16J.Nowak-Dłużewski:Okolicznościowapoezjapolityczna…,s.46.
