Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
EnergetyczneuwarunkowaniafunkcjonowaniagospodarkiUkrainy
międzypaństwowemającharakternadrzędnywobecstosunkówmiędzypozo-
stałymiuczestnikamiżyciamiędzynarodowego,stwarzajądlanichramyprawne
iuwarunkowaniarzeczoweorazstanowiąpunktyodniesieniadlastosunkówpo-
zapaństwowych”4.
Wieleistniejącychdefinicjizależnościopierasięnapojęciuwspółzależności.
WedługA.Gwiazdyzależnośćto„stanabsolutnieasymetrycznejwspółzależno-
ści”5.R.O.KoohaneiJ.S.NyewpracyPotęgaiwspółzależnośćwskazują,żeza-
leżnośćoznaczasytuację,„gdynaszstandeterminująlubwarunkujączynniki
zewnętrzne”6.Częstowliteraturzeprzedmiotupojęciezależnościniejestdefi-
niowanewprost,apostrzeganewpotocznymrozumieniutegosłowalubutoż-
samianeztakimipojęciamijak„oddziaływanie”lub„zmiana”7.WedługZ.J.Pie-
trasia„oddziaływanie”lub„wpływ”tozdolnośćpaństwa,uczestnikastosunków
międzynarodowych,donakłonieniainnychpaństwdookreślonegozachowania.
Wtymujęciupaństwowywierającewpływdążydozmianypolitykiwewnętrznej
lubzagranicznejinnegopaństwa,którejestprzedmiotemtegowpływu8.Wpływ
tenmożebyćwywieranyzarównonapłaszczyźnieekonomicznej,dyplomatycznej
iideologicznej,jakiwojskowej,ajegoprzedmiotemmogąbyćtakżewybraneele-
mentypaństwa,np.określonegrupyspołeczne,instytucjeitd.
Znaczenie,formyipojmowaniezależnościwstosunkachmiędzynarodowych
uległyznacznemuprzeobrażeniu.Wokresieprzedwestfalskim9,cechującymsię
prymatemcesarzaipapieżanadeuropejskimiwładcami,istotnąrolęodgrywały
zależnościzarównonapoziomieponad-,jakisubpaństwowym.Wzrostznacze-
niapaństwiichinteresównarodowychspowodował,żedążyłyonedo„całowład-
nościisamowładności”naswoimterytorium10.Charakterystycznącechąpolityki
państweuropejskichwtymokresiestałasiępolitykakolonialna,rozumianajako
podbijanie,zabór,uzależnianieieksploatacjakrajówzamorskich11.Wokresie
J.Zając(red.),WydziałDziennikarstwaiNaukPolitycznychUniwersytetWarszawski,Warsza-
wa2015,s.271.
4
J.Kukułka,Problemyteoriistosunkówmiędzynarodowych,PaństwoweWydawnictwoNa-
ukowe,Warszawa1978,s.36.
5
A.Gwiazda,Międzynarodowawspółzależnośćekonomicznawewspółczesnymświecie,Pań-
stwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1985,s.12-13.
6
A.Szeptycki,UkrainawobecRosji.Studiumzależności,WydawnictwoUniwersytetuWarszaw-
skiego,Warszawa2013,s.22.
7
D.A.Baldwin,InterdependenceandPower:AConceptualAnalysys,nInternationalOrganiza-
tion”1980,vol.34,no.4,s.476.
8
Z.J.Pietraś,Politykazagranicznapaństwa,[w:]Współczesnestosunkimiędzynarodowe,
T.Łoś-Nowak(red.),WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław1997,s.62.
9
Okresprzedwestfalskiobejmujeczasyodstarożytnościdopodpisaniatraktatuwestfalskiego
w1648r.,kończącegowojnętrzydziestoletnią,wrazzktórympojawiłasięideasuwerenności
państweuropejskich.
10L.Ehrlich,Prawonarodów,KsięgarniaStefanaKamieńskiego,Kraków1948,s.104,za:
A.Szeptycki,op.cit.,s.27.
11J.Kieniewicz,Odekspansjidodominacji.Próbateoriikolonializmu,WydawnictwoCzytelnik,
Warszawa1986.
