Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
9
Wwiększościbadaniaodnosząsiędokolarzyzawodowych,atylkoczęśćdokola-
rzyamatorów.Niewieleopracowańpoświęconychjestreakcjifizjologicznejna
wysiłekrowerowyuosóbzdrowych,alenietrenującychkolarstwa.Trzebazdać
sobiesprawęztego,żerodzajiwielkośćreakcjifizjologicznejosobyoprzeciętnej
wydolnościfizycznejnawysiłeknarowerzebędzieznaczącoróżnaodreakcji
kolarza.Wynikatonietylkozniższejtolerancjiwysiłkowej,niższejwydolności
fizycznej,aleteżgorszejkoordynacjinerwowo-mięśniowej.Wydawaćbysięmogło,
żejazdanarowerze,takjakbieganie,jestprostączynnościąmotoryczną.Jeżeli
jednakprzyjrzećsiętechnicebiegunp.maratończykaiosobynietrenującejbie-
gów,tołatwomożnazauważyćpomiędzynimiróżnice.Wyprostowanasylwetka
maratończykazdługimspokojnymkrokiemvs.sylwetkapochylona,zwysu-
niętągłowądoprzoduiczłapiącymkrokiemosobybiegającejsporadycznie.Te
różniceodbijająsięoczywiścienakoszciefizjologicznymwykonywanegowy-
siłku.Podobniejestzjazdąnarowerze,chociażnierzucasiętotakwoczy.
Zarównokolarzzawodowy,jakiosobajeżdżącanarowerzerekreacyjnienaprze-
miennienaciskająnapedałyimogątowykonywaćwtymsamymrytmie.Do-
pierobadaniarozkładusiłczyzdolnościutrzymaniarytmu,tempajazdymogą
wskazaćróżnicemiędzynimi.
1010NERWOWAREGULACJACZYNNOśCIMOTORYCZNYCH
NAPOZIOMIEOśRODKOWEGOUKŁADUNERWOWEGO
Człowiek,dziękisprawnemudziałaniuukładunerwowego,jestwstaniedo-
stosowaćswojeruchydoprawiekażdejnowejsytuacjiwsposóbpozornienie-
wymagającywiększegowysiłku.Gdyzjakiegośpowodustracimyrównowagę
podczasmarszu(przeznp.osunięciesiękamieniaspodnogi),uruchamianyjest
szeregreakcjimającychzapobiecupadkowi.Informacjeonagłymzdarzeniu,wtym
przypadkuwychwianiuśrodkaciężkościciałapozapłaszczyznępodparcia,
spływajądoośrodkówczuciowychmózguzróżnychreceptorów:wzroku,narządu
równowagi,proprioreceptorów,receptorówskóry.Wośrodkachmózgowychdo-
chodzidoichintegracjiiodruchowejkorekcjipozycjiciała.Wszystkowykonywane
jestbezzwiększeniaodczuwaniawysiłku(DuysensiVandeCrommert1998).
Wszelkiezachowaniaruchoweniezwyklezłożonymiprocesamiwymagający-
mizaangażowaniaiwspółdziałaniapomiędzyróżnymistrukturamiośrodkowego
układunerwowego,obwodowegoukładunerwowego,mięśniamiikostno-sta-
wowo-więzadłowączęściąaparaturuchu.Koordynacjamotorycznajestuzależ-
nionaodinterakcjipomiędzykomendąspływającązośrodkowegoukładunerwo-
wego,właściwościamiciałaiotoczeniaorazzwrotnąinformacjąsensoryczną.
Wwykonaniedowolnejczynnościmotorycznejzaangażowaneczterystruktury
układunerwowegoułożonehierarchicznie:1)koraruchowa,którajestodpowie-
dzialnazazdefiniowanieceluiprzebieguruchu,2)pieńmózguregulującypobu-
dzenieodpowiedniejliczbymotoneuronówalfa,3)rdzeńkręgowyodpowiedzialny
zaczasowo-przestrzenneaktywowaniemięśniwceluwyzwoleniaruchuoraz
4)móżdżekpełniącyfunkcjęintegracyjnąikoordynacyjnąwykonywanychczyn-
nościmotorycznych.Całyskomplikowanysystemwyzwalaniaruchukończysię