Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Romantycznezałożenie…
tudosercajakorzeczy,naktórejdokonywaćmożnaróżnych
zabiegów,wydająsięnajważniejszymprzejawempodmiotowości
wtychwierszach.
Próbyotwartej,horyzontalnejkonstrukcjiDja”będąniezwykle
ważnedladalszegorozwojupodmiotowościSłowackiegoiewolu-
cjipolskiegoromantyzmu.Alerównolegle(przełomlattrzydzie-
stychiczterdziestych)powstajązupełnieinne,Mickiewiczowe,
nieironicznepróbywyjściazkryzysuromantyzmu13,dokonane
wlirykachlozańskich.AutorDziadówstwarzatuwłasny,póź-
noromantycznymodelpodmiotowości,wyraźnieDmodernizo-
wany”,choćwniezwykłej,bardzoindywidualnejpostaci.DJa”
stajesięotwarte,widocznajestdecentralizacjaświataipodmio-
tu(Nadwodąwielkąiczystą,Gdytumójtrup,Polałysięłzy)
itrudnedoopisaniahoryzontalno-wertykalneistnienie(krysta-
lizowaniesię)przemienionegoDja”,jegopłynne,nieantropomor-
ficzne,równoległedoinnychbytowościświatadzianiesię.Co
istotnedlakształtowaniasięmodelupodmiotowościromantycz-
nej,dostrzecmożna(wperspektywiezmodyfikowanegomodelu
strukturalnego),iżrysujesiętuwspomnianajużpełnafigura
okręgu.DJa”empirycznestwarzającnowąpostaćDja”mówią-
cego,skrystalizowanegowniezwykłych,nieantropomorficznych
postaciachbohateralirycznego,niezatrzymujesięnatychma-
gicznychsymbolach,leczrzeźbiącniestrudzeniewewnętrzneDja”,
obejmujeaktemstwarzaniarównieżprzejawyDja”autorskiego,
któregonoweobliczeujawniasięwprzemienionejperspektywie
podmiotuiwnowatorskichformachliryków.Tametamorfoza
Dja”autorskiegojesthermeneutycznymdarem,jakipoeta-autor
otrzymujejakowyniklozańskichrekolekcji,medytacjinadwła-
snąpodmiotowością.
13SamkryzysromantyzmuprzejawiłsięwpoezjiMickiewiczanietylko
niemocąukończenianastępnychczęściDziadówiPanaTadeusza,lecztakże–
jakukazałatoMartaPiwińska(JuliuszSłowackiodDuchów.Warszawa1992,
s.30–36)–wseriizgryźliwychbajek.Inną,wcześniejsząpróbęprzełamania
kryzysuromantyzmustanowiąZdaniaiuwagiMickiewicza,jakbywyjściepoza
model,granicepoezji,szczególniepoezjiromantycznej.
