Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Syntaktyczna,semantycznaipragmatycznacharakterystykajęzyka
rozumienie,trudnopowiedzieć.Samopojęcienrozumieć”jestniejed-
noznaczne.mówimynp.okimś,żezrozumiałwydanąmukomendę,
gdyjąwykonał.możemytakpowiedziećożołnierzu,aleteżopsie
tresowanym.Wlogiceprzyjmujemy,żerozumiećdanewyrażenie–to
tyle,coznaćjegoznaczenie,czyliumiećtemuwyrażeniuprzypisać
odpowiadającemuznaczenie.Niezawszejednakznaczeniedanego
wyrazujestjednoznaczne.Dlategoludziemogąjerozumiećróżnie,
choćzgodniezdanymjęzykiem.Jakoprzykładmożenamsłużyćwy-
raznzamek”.Wiadomo,jakiemożemiećonznaczenia.Niewnikając
wszczegółowesprawyzwiązanezprocesem,jakimjestludzkierozu-
mowanie,możemyuznać,żekażdyczłowiekrozumiesłyszaneczy
czytanewyrażeniazapomocąwłasnego,boprzebiegającegowjego
własnymumyśle,procesurozumienia.Teprocesyróżniąsięzawsze
odsiebieprzynajmniejtym,żenależądodwóchróżnychosób.Ale
mogąoneróżnićsięodsiebiejeszczeinaczej.Np.słyszącnzamek”,
ktośpomyśliojakiejśbudowli,aktośinny–ozamkuwdrzwiach.
Wtymkonkretnymprzypadkupowiemy,żeobajużylitegosamego
wyrazuwinnymznaczeniu.Zatem,żebyobajzrozumielitaksamo
danewyrażenie,musząużywaćgowjednymznaczeniu,czylialbo
musząustalićtoznaczenie,albojedoprecyzować.Skądinądwiemy,
żeoznaczeniutakiegoniejednoznacznegowyrażeniadecydujekon-
tekst,wktórymonowystępuje.Jeśliktośnp.mówiozamkuwarow-
nym,idotegonawysokiejgórze,todomyślamysię,żemanamyśli
raczejzamekjakobudowlę,aniezamekudrzwitejbudowli.Jedna-
kowożwiemyteż,żeznaćznaczeniejakiegośwyrazu,azrozumieć
człowieka,którygowypowiada,toznaczyzrozumieć,coonchce
wdanejkonkretnejsytuacjiwyrazićzapomocątegosłowa–todwie
różnerzeczy.Np.ktośmówindom”ottakzupełnieobojętnie,bez
uczuciowegozaangażowania,podającprzykładrzeczownikarodzaju
męskiego(wyrazndom”–torzeczownikrodzajumęskiego).Innym
razemtensamczłowiekwypowiadatosamosłowondom”wokreślo-
nejintonacjiiwokreślonejbarwiesłownej.Wypowiadającwyraz
ndom”,wyrażazarazemswojeuczuciaczyemocjonalnyzwiązek
zdomem,wktórymmieszkałwdzieciństwie.możnazatempowie-
dzieć,żewjęzykunaturalnymnaznaczeniedanegosłowanakładają
