Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI
jakistałysięźródłemtwórczejinspiracjinietylkowzakresieszerokopojętej
kulturyfizycznej,lecztakżeznalazłyuznaniewewspółczesnejteoriiipraktyce
pedagogicznej.
1020KALOKAGATIAWYCHOWAWCZYMODELIGRZYSK
STAROŻYTNEJGRECJI
Niezwyklecennedziedzictwowpostaciigrzysksportowychpozostawiła
współczesnejcywilizacjistarożytnaGrecja.IdeałyantycznejHellady-będące
kamieniemwęgielnymkulturyeuropejskiej-towarzyszyływielkimigrzyskom
organizowanymprzezlicznewiekiwOlimpii.
Współczesnysport,wywodzącysięzgreckiejkulturyantycznej,wak-
sjologicznychdążeniachnieustannieodwołujesiędokalokagatii,czyliideału
łączącegoprawdę,dobroipiękno.WedługWerneraJaegerajęzykgrecki
potoczniełączyłzesobąwymienioneprzymioty:
określającjakonajwyższąareteczłowiekato,abynbyćdobrymipięknym”
(kalokagathia).Mówiącotejpięknościiotymdobru,któreskładająsięna
istotęoglądanejwczystejpostacikalokagathii,docieramydonajwyższejza-
sadywszelkiegoludzkiegochceniaidziałania,dojegoostatecznejprzyczyny,
działającejznieuniknionąkoniecznością,abędącejrównocześniepowodem
wszystkiego,cosiędziejewnaturze52.
Pojęciekalokagatiibyłoużytecznewprzypadkuokreśleniaprzynależ-
nościdowyższejklasyspołecznejludziwykształconychoponadprzeciętnym
poziomiewiedzyikulturyosobistejorazukazaniaosóbwykazującychniekwe-
stionowanypoziommoralnyiznacznewartościetyczne.Ponadtowkontek-
ściemilitarnymtermintenodnosiłsiędowyrażeniaokreślającegodzielnego
żołnierza,natomiastwkontekścieestetycznymoznaczałpięknofizyczne53.
SłowokalokagatiajestkompozycjądwóchgreckichsłówKIλόςKIi
IγIθός,czylipięknyidobry.Pięknoodnosiłosiędoprzymiotówciała,na-
tomiastdobro-dodoskonałościintelektualnejimoralnejczłowieka.Słowoto
stanowiłogłównyterminhelleńskiejkulturyorazgreckiejichrześcijańskiej
paidei,datującswojepoczątkinaczasyHomera:
tambowiemporazpierwszypojawiasiępołączeniepięknaidobra(Ilia-
da,XXIV
,52),późniejwidzimyjeuSolona(fr.39-40),atakżeTukidydesa
(VIII,48,6).AleniewątpliwietakąpełnąteorięznajdujemydopierouPlatona
iArystotelesa54.
52W
.Jaeger,Paideia,tłum.M.Plezia,InstytutWydawniczyPAX,Warszawa1964,s.242.
53R.Turasiewicz,Studianadpojęciem„kaloskagathos”,PaństwoweWydawnictwo
Naukowe,WydawnictwoUJ,Warszawa-Kraków1980,s.7.
54P
.Jaroszyński,Kalokagathia,nCzłowiekwKulturze”1994,nr2,s.31-42.