Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział1.Państwa
Wyspyśw.TomaszaiKsiążęca,Barbados,Vanuatu,Islandia,Bahamy,Belize,Brunei
Darussalam,Malta,SaintKittsiNevis,Malediwy,Mikronezja,RepublikaZielonego
Przylądka,Surinam,Luksemburg,Czarnogóra,WyspySolomona,Bhutan,Gujana,
Komory,Fidżi,Dżibuti,Suazi,Cypr,Mauritius,TimorWschodni,Estonia,Trinidad
iTobago,GwineaRównikowa,Bahrajn,ŁotwaiGwineaBissau.
Nieinaczejwyglądajątepaństwapodwzględempowierzchni;bardzo,
niekiedyskrajnie,małe.JedynymwśródnichznaczącymwyjątkiemjestIslandia,
zterytoriumprzekraczającymnieco100tys.km2.Podinnymiwzględamijest,imusi
być,podobnie.
Jeślimożnasięspieraćoznaczenieróżnychczynnikówdlaistnieniaifunkcjo-
nowaniapaństwawpełnymzagrożeńśrodowiskumiędzynarodowym,tobezwątpli-
wościludnośćstanowiwarunekkonieczny.
PozaIslandią,będącąwomawianejgrupieprzypadkiemszczególnym,wśród
najmniejszychpaństwznajdziemyposiadającetakieczyinneatuty(choćbypołoże-
niegeograficzne).Niewiadomo,czydlawiększościznichczłonkostwowsystemie
ONZstanowipodstawowąrację.Atrzebaprzypomniećartykuł2.1KartyNarodów
Zjednoczonych:HOrganizacjaopierasięnazasadziesuwerennejrównościwszystkich
członków”.
SzczególnymprzypadkiemjestSzwajcaria.Zdoświadczeniemniezależności,
jednymznajdłuższychwEuropie(wpraktyceodzwycięstwanadZwiązkiemSzwab-
skimw1499r.,formalnieod1648r.,choćzzakłóceniamiporewolucjifrancu-
skiej),trwałaodprawiedwustulatprzypolityceneutralnościtrwałejizbrojnej.Po
doświadczeniachudziałuwLidzeNarodówzsiedzibąwGenewiedługoutrzymywała
dystans(Genewa,obokWiedniaiNairobi,jestjednąztrzechsiedzibONZpoza
StanamiZjednoczonymi).Dopierow2002r.poreferendumSzwajcariastałasię
członkiemONZ.Choćkrajemdużymniejest(40tys.km2i8,5mlnmieszkańców),to
opróczdysponowaniaatutamimilitarnymiodgrywacochybaważniejszeczołową
rolęwgospodarceisystemiefinansowymświata.
Pozaorganizacjamiouznaniemiędzynarodowewstosunkachzinnymipań-
stwamistarająsiępaństwa,zwłaszczasłabsze.Możetonastąpićwsposóbwyraźny
lubdomniemany,deiurelubdefacto.Uznaniemożedotyczyćpaństwabądźrządu.
Odbliskojużdwustulatwprzypadkuwojny,któraniemacharakterumiędzynaro-
dowego,podejmowanedecyzjeouznaniubądźzastronęwalczącą[belligerent],
czylijużpodmiotprawamiędzynarodowego,bądźtylkozapowstańców/rebeliantów
[insurgent].Topierwszeoznaczazapowiedźewentualnegouznaniawprzyszłości
nowegopaństwa.
InteresującyjestprzypadekKosowa,zludnościąblisko2mln,głównieAlbań-
czyków,iterytoriumponiżej11tys.km2,któreogłosiłoswojąniezależnośćwlutym
2008r.StałosiętomożliwewrezultacieinterwencjizbrojnejNATOprzeciwko
Jugosławiiwiosną1999r.Trudnojestdokładnieustalićpaństwa,któreuznająobec-
nieKosowo.Naliście113państw,któreuznałyjewlatach2008–2018(http://www.
beinkosovo.com/countries-that-have-recognized-kosovo-as-an-independent-state/)
jestconajmniejkilkanaście,którewycofałyuznanie(główniewostatnichlatach).
UznajeKosoworaczejod90do100państw,wśródktórychniemalwszystkie
najmniejsze.Dopierospojrzenienamapęułatwiaocenę.Uznałajewiększośćpaństw