Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ROZDZIAŁ1.DZIEDZICTWOKULTUROWE
później,naprzełomiewieków,takżeniematerialne-zastanowiącypubliczną
własnośćzasób,analogicznydozasobówśrodowiskanaturalnego.
Jestrzecząinteresującą,żetakierozumieniepozostałościkulturowychpo-
jawiłosięnajpierwnagrunciearcheologii.Wmiejsceuźródełarcheologicz-
nych”,czyliodizolowanegoodspołeczeństwa,zagrzebanegowziemiuarchiwum”
(byużyćtusformułowaniaMartnaCarvera
66
)materiałównaukowych,sta-
nowiącychwyłącznieprzedmiotzainteresowaniaarcheologów,którzymają
prawoswobodnienimidysponować,ułowiąc”-jakbypowiedziałStanisław
Tabaczyński
67
-wtymarchiwumfaktydlazaspokojeniaswojejciekawości,
archeolodzy,począwszyodprzełomulat60.i70.XXwieku,zaczęli-właś-
niepodwpływemruchówekologicznych-myślećobadanychprzezsiebie
pozostałościachprzeszłościwkategoriachzasobówśrodowiskaczłowieka
68
.
Postrzegalitepozostałościprzeszłościjakopowierzonenamwspólnebogactwo
kulturowe,którymtrzebaumiejętniegospodarowaćdladobrapublicznego.Kon-
cepcjatanarodziłasięprzedewszystkimdziękiwieloletniejpracyarcheologów
wSłużbieParkówNarodowych(NatonalParkService)StanówZjednoczo-
nychAmeryki,któraodczasuustanowieniawroku1872pierwszegonaświe-
cieparkunarodowegoYellowstoneobejmowałaochronąnietylkozagrożone
zniszczeniemwskutekindustrializacjiiurbanizacjielementyprzyrody,aletakże
tkwiącewśródnichpozostałościkulturRdzennychAmerykanów,wychodząc
zzałożenia,iżzasobykulturowemajątakisamcharakter,jakzasobynaturalne
69
.
Cowięcej,zmuszenidoreakcjinażywiołowyrozwójinwestycjikomunalnych
iprzemysłowych,naruszającychintegralnośćstanowiskarcheologicznych,arche-
olodzy-początkowoprzedewszystkimwywodzącysięzorientacjibadawczej
zwanejuNowąArcheologią”wStanachZjednoczonychAmerykiiwWielkiej
Brytanii-stwierdzili,żezasobyarcheologicznesądelikatne,podatnenaznisz-
czenieinieodnawialne.Właśnienieodnawialnośćzasobówdziedzictwakultu-
rowegojestpowodem,dlaktóregomusząonepodlegaćszczególnejochronie.
66
Carver1995:255.
67
Tabaczyński1997:28.
68
Por.natentematnp.Kobyliński2001b;OlivieriClark2001;Willems2001;Pickard
2002:87-99.
69
Natematwczesnejhistoriiochronyzasobówkulturowychwparkachnarodowych
StanówZjednoczonychAmerykiijejfilozoficznychkorzenipiszenp.Harrison2013:45-50.
