Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
GrzegorzMikołajewicz
2.Koncepcjadysharmoniiiharmoniicelówprzedsiębiorstwa
Wyróżnićmożnadwiegłównekoncepcjetworzeniawartościwprzedsiębiorstwach
zpunktuwidzeniastron,którymmaonaprzypadać[Marcinkowska2004,s.30,31]:
•
koncepcjędysharmoniicelów-przedsiębiorstwopowinnozaspokajaćtylkoin-
teresywłaścicieli,zaspokajaniepotrzebinnychgrupprowadzidospadkuwar-
tościzewzględunarozbieżnośćcelówwłaścicieliipozostałychinteresariuszy
(jesttopodejściebliższerozumieniuprzedsiębiorstwajakoprojektuinwestycyj-
nego),
•
koncepcjęharmoniicelów,mówiącąotym,żeinteresywłaścicielskiemożnaitrzeba
pogodzićzinteresamiinnychgrup,atakiepołączeniewpływakorzystnienawartość
przedsiębiorstwa.Jednocześniezaspokajanesąpotrzebywszystkichgrup,choćnieko-
nieczniewtakimsamymstopniu(koncepcjatabliższajestujmowaniuprzedsiębior-
stwajakoelementuotoczenia).
Zwolennicypodejściapierwszegoargumentują,żejeżeliprzedsiębiorstworeali-
zujekilkacelóworazodpowiadaprzedwielomainteresariuszami,odpowiedzialność
rozmywasięiwystępujątrudnościwmierzeniuirozliczaniuefektówdziałańorazope-
racjonalizacjiwyniku.Zwracasiętakżeuwagęnaograniczeniawkonkurencyjności
podmiotówwypełniającychwielecelów.Częstoteżceletebywajązesobąsprzeczne,
coprowadziitakdokoniecznościdokonaniawyboru1.Należypodkreślić,żepodej-
mowaneprzezzarząddecyzjesądefactoczynioneoficjalniewimieniuwłaścicieli.
Dodatkowoprzyrozwiniętymrynkukapitałowymrośnierównieżpresjanazarząd
zestronyinwestorów,którzygotowisąsprzedaćswojeakcjewprzypadkuosiągania
niewystarczającychkorzyści(groźbaprzejęcia).Kolejnyprzytaczanyargumenttofakt,
iżtowłaścicieleangażująswójkapitałipodejmująnajwiększeryzyko(wprzypadku
upadłościsąostatniągrupąuprawnionądoudziałuwmasieupadłościowej)-muszą
więcbyćzatowynagrodzeni2.Badaniawykazująteż,żeprzyjęcietworzeniawartości
dlawłaścicielijakocelufunkcjonowaniaprzedsiębiorstwaniemusibyćsprzecznezin-
teresamiinnychzainteresowanychstron,cowięcej,możeprzyczyniaćsiędolepszej
realizacjipotrzebinteresariuszy3.
Argumentypodawanezakoncepcjątworzeniawartościdlainteresariuszy
toprzedewszystkimfakt,żeprzedsiębiorstwodziaławotoczeniu,wktórymistnie-
jąwzajemnerelacjeipowiązania.Przedsiębiorstwoniepowinnobyćzatemrozpa-
trywanejakoinstrumentwłaścicieli,alejakozorganizowanacałośćskładającasię
zwieluczęści,grup.Przedsiębiorstwoniemożewięcpozwolićsobienaignorowa-
1M.C.Jensen[2001,s.10i11]zwracauwagę,żeniejestlogiczniemożliwajednoczesnamaksymaliza-
cjawielucelów.
2Oczywiściemożnatęsytuacjęprzedstawićtakżeodmiennie-ryzykowłaścicielijestograniczone
dowysokościzainwestowanychprzeznichśrodków,korzyścisąjednakteoretycznienieograniczone.
3Jakpokazujądoświadczeniakrajówsocjalistycznychorazprzedsiębiorstwpaństwowych,pomi-
możekoncepcjawieluzainteresowanychstronobiecywałagenerowaniepożytków,częstoefekttennie
byłosiągany.
