Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Historia,filozofia,istotajakości
Epoki,wktórychprzyszłomużyćirozwijaćsię,takiejakpaleolit,neolit,brąz
iżelazo,sąokresamirewolucyjnymi[Kolman1992,s.12–15;Tkaczyk2000,
s.87–106].Wnichtowłaśnieczłowiekwykreowałnajwiększewynalazki.Potrafił
zamienićkamieńwnarzędziapracy,którewciążudoskonalał,wprowadziłdożycia
gospodarczegojednostkimiary,wynalazłpismoikoło,usystematyzowałizunifiko-
wałprawo,wzniósłsolidnebudowle,zapoczątkowałmasowąprodukcjęartykułów
powszechnegoużytku.Wtychwłaśnieczasachkształtowałosiępojęciewartości
każdegodobrawgospodarcewymiennej,wktórejowielkościtejwartościdecy-
dowałarzadkośćwystępowanialubciężartruduzwiązanyzwytworzeniem.
Tewprawdziedługotrwałezmianyzachodzącewhistoriiludzkościwymagały
obcowania(współpracy)człowiekazdrugimczłowiekiem,jaktwierdząfilozofowie
[Tischner2006].Sprawiłoto,żenadzisiejsząglobalnąwartośćzłożyłysięwartości
wykreowaneprzeztysiącleciawróżnychkulturach[Wilber2006].
1.1.3.Filozoficznywkładstarożytnościdozarządzaniajakością
Współczesnestylezarządzaniajakościąopierająsięnafilozofiiczasówstarożytnych
WschoduiZachodu[Z.Zymonik2002b,s.495–506;Z.Zymonik2004a].Zwykle
rozróżniasiętrzystylezarządzaniajakością:amerykański,europejskiijapoński.
Wkażdymznichpojęciejakościwywodzisięzdziedzinyfilozofii.Stylamery-
kańskijestopartynafilozofiiPlatona,europejski—nafilozofiiArystotelesa,
japońskizaś—nafilozofiichińskiejLaoTzu.
Podstawąstyluamerykańskiegozarządzaniajakościąjestmarketingijakość,
któraporazpierwszypojawiłasięwdzielePlatona(427–347r.p.n.e.)pt.Symposion
jakogreckiepoiotes.Jakośćoznaczatuwłaściwość,cechę,napodstawiektórej
możnaodróżnićjednąrzeczoddrugiej.Przykładowo,cośjestbiałe,aleinnejest
bielsze.Jakośćwyrażawięcstopieńosiągnięciadoskonałości,jestzatemdefiniowa-
nawsensiewartościującym.OdnosząckoncepcjęPlatonadouwarunkowań
społeczno-gospodarczychikulturowychUSAwpierwszychdwóchdekadach
XXwiekuikształtującejsięwówczasdziedzinymarketingu,możnapowiedzieć,że
wartośćjakiejkolwiekrzeczy(produktu)możeocenićtylkojejużytkownik.Jestto
zatemkategoriasubiektywnaiwtakimmarketingowymrozumieniujakośćjestto
stopieńspełnieniawymagańioczekiwańużytkownikarzeczy—klienta.
Europejskistylzarządzaniajakościąjestopartynanormach.Wywodzisięon
zfilozofiigreckiej.JakośćinaczejbyłapostrzeganaprzezArystotelesa(384–322r.
p.n.e.)—uczniaPlatona.Uważałon,żeludziezdobywająwiedzępoprzez
doświadczenie.Poprzezstworzeniedziedziny—logiki—wprowadziłonm.in.
uporządkowaniepojęć.Pomocnesąwtymwzględziegrupylogiczne.Wdziele
pt.CategoriaeArystotelespodajedziesięćtakichgrup:ilość,jakość,relację,
substancję,miejsce,czas,położenie,dyspozycję,czynnośćorazproces.Jakośćjest
przezniegodefiniowanawsensieopisowymjakozbiórwłaściwości,któresprawiają,
że,,rzeczjesttąrzeczą,którąjest’’.Takierozumienietegopodejściamacharakter
obiektywny.Charakterystycznącechągospodarkikrajóweuropejskich(zwłaszcza
