Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.Państwojakoszczególnaorganizacjaspołeczeństwa
podstawowychdóbr),zagwarantowaniembezpieczeństwawszystkimobywatelom31.
Dobrowspólnewznaczeniumaterialnymodnosisiędopełnegorozwojuosoby
dziękiskierowanejkuniejrozwiązaniomspołecznym,prawnymiorganizacyjnym.
Tonawładzachpublicznychspoczywawkoncepcjimaterialnejobowiązekstałego
zapewnianiadobrawspólnego32.
TomaszzAkwinuartykułował,żetorozumnanaturaczłowiekapochodząca
odBogawytwarzawczłowiekupotrzebężyciazbiorowegoorazpoddanegowładzy33.
Twierdził,wśladzaArystotelesem,iżpaństwojestnaturalnąkonsekwencjąorgani-
zacjipotrzebnejczłowiekowi.Jestsamowystarczalnąidoskonałąwspólnotąludzi.
Wartywskazaniajestfakt,że„dlaArystotelesapolitykaniejestniczyminnym,jak
tylkoetykąspołeczną.Znaczyto,żeododpowiednichcnótzależy,czydanyustrój
nieulegniewypaczeniu”34.
PapieżPiusXIuważał,iżczłowiekodurodzeniastanowielementspołeczeń-
stwa,wktórymmamożliwośćspełnianiaswoichdążeń.Utożsamiałpaństwoze
zgodnymzespołemludzi,aszczęściespołeczeństwa–zpomyślnościąpaństwa35.Pań-
stwoporównywałdoorganizmu,wktórym„wszystkociało,złożoneispojone,będąc
zasilaneprzezwszystkiestawywedleskutecznościpodługmiarykażdegoczłowieka,
czynipomnożenieciałakuzbudowaniusamegosiebiewmiłości”36.Jakogłównycel
istnieniapaństwaPiusXIwymieniałzagwarantowaniepokojuibezpieczeństwajego
obywatelom.Odpowiedzialnośćzarealizacjęceluwnaturalnysposóbwiązałzrzą-
dzącymi,którychzadaniemjestumożliwienieposzczególnymobywatelomiichrodzi-
nomkorzystaniazpowszechnieobowiązującychpraw,atakżeosiągnięciedobro-
bytuzarównowsferzeduchowej,jakimaterialnej37.Papieżpostulowałrównież,by
ustrójprawnyiustrójgospodarczyustanowioneprzezwładzęwdanympaństwieod-
woływałysiędomoralnościwynikającejznaukteologicznych.Dążącdozapewnie-
niapokoju,rządzącydanegopaństwapowinnibyćzdolnidoochronyspołeczeństwa
danegoterytoriumprzednapaściąizagrożeniamizewnętrznymi.Ztegowzględu
władzapolitycznajestzobowiązanadowyselekcjonowaniaiprzeszkoleniazarówno
odpowiedniejkadryurzędnikówpaństwowych,jakifunkcjonariuszypublicznych
(zwłaszczawojska).Możnawskazać,żenauczaniePiusaXIwpewiensposóbodwo-
ływałosiędowspółczesnejekonomiidobrobytu,gdyżpodkreślał,żenakierujących
państwemspoczywaobowiązekzapewnieniadobrobytuijednostce,ispołeczeń-
stwu.Zauważał,iżwykluczeniespołecznewiększościludzizagrażapodstawomist-
nieniasamegopaństwa,wktórymci,postawienipodścianą,będądążylidoprze-
wrotupolitycznego.Twierdziłrównież,żenadmiernaingerencjazestronypaństwa
wewszystkiesferyżyciapublicznegoczyprywatnegojestnieuprawniona,dopuszczał
31Zob.KatechizmKościołakatolickiego,pkt1905–1912,cyt.za:A.Szafrański,op.cit.
32A.Szafrański,op.cit.
33TomaszzAkwinu,Owładzy,w:ŚwiętyTomaszzAkwinu.Dzieławybrane,Antyk,Kęty1999,
s.135–136.
34JanPawełII,Pamięćitożsamość,Znak,Kraków2005,s.137–138.
35E.Kozerska,op.cit.,s.73.
36PiusXI,QuadragesimoAnno(ochrześcijańskimustrojuspołecznym),TeDeum,Warszawa
2002,s.60.
37Zob.E.Kozerska,op.cit.,s.75.
