Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanuszCzapiński
kiiinstrukcje.Dobrostanpsychicznymierzony
dyfikowanedoktryny,takiejakchrześcijaństwo
byłpoczuciemszczęścia,zadowoleniemzcałego
czykonfucjanizm.
dotychczasowegożycia,nasileniemdepresjipsy-
WprzeciwieństwiedoPutnama,PierreBour-
chicznejorazoceną,czyminionyrokbyłdlare-
dieu(1986,1993)definiujekapitałspołecznyja-
spondentaudany,czynieudany.
koindywidualneinwestycjewsiecizwiązków
Gdyokazałosię,żemodelewzrostuekono-
społecznych.Wedługniegokapitałspołeczny
micznego,odwołującesiędokapitałurzeczo-
jestdobremprywatnym,aniepublicznym,imo-
wegoiludzkiego,niemająwystarczającejmocy
żeowocowaćzamożnościąalbo„kapitałemsym-
wyjaśniającejipredyktywnejnapoziomiegrupo-
bolicznym”,czylioznakamistatususpołecznego.
wym,wprowadzonowlatach80.XXw.jeszcze
Kapitałspołecznyjednostkijestwedługtegoba-
jednąprzesłankęrozwojugospodarczego–kapi-
daczazasadniczymelementemjejpozycjispo-
tałspołeczny.Przyswojonotopojęcieodamery-
łecznej.
kańskiegosocjologaColemana(1988,1990),ale
Wnaszymbadaniuprzyjęliśmydefinicję
podobniejakwprzypadkukapitałuspołeczne-
bliższąPutnamowiiFukuyamieniżBourdieu.
go,jegokorzenimożnabyszukaćwdużowcześ-
Kapitałspołecznyrozumiemytujakosiecispo-
niejszychpracach,npAlexisadeTocqueville’a
łeczneregulowanenormamimoralnymilubzwy-
(1835/1996).Kariera,jakąbłyskawiczniepoję-
czajem(anielubnietylkoformalnymizasadami
cietozrobiłownaukachspołecznych,niema
prawa),którewiążąjednostkęzespołeczeń-
sobierównych.Liczbapublikacjinaukowychdo
stwemwsposóbumożliwiającyjejwspółdziała-
późnychlat90.XXw.coroczniesiępodwaja-
niezinnymidladobrawspólnego.Niekażdyjed-
ła(Ishamiin.2000).W2000r.ichudziałwe
naksystemnormtworzykapitałspołeczny.Albo
wszystkichcytowaniachznaukspołecznychwy-
inaczej–niekażdykapitałspołecznyjestko-
niósł1/4.Takzwanapracawłoska(Putnamiin.
rzystnydlacałejwspólnoty.Zaufaniewzajemne
1993)pobiłaabsolutnyrekordcytowańwcałej
członkówmafiiczyrodzinymożeźlesłużyćlub
literaturzenaukspołecznych(Fine2001).
niesłużyćpomnażaniudobracałegospołeczeń-
WedługRobertaPutnama(2000,2003)ka-
stwa.Putnamodróżniawzwiązkuztymkapitał
pitałspołecznyjestzjawiskiemkulturowym,
wiążącyodpomostowego.Wiążącykapitałspo-
stanowizasóbwspólnoty,anietworzącychją
łecznyłączyludzinależącychdowyodrębnionej
jednostek.Obejmujeobywatelskienastawie-
grupy(np.klanu,klubu,bractwastudenckiego,
nieczłonkówspołeczeństwa,normywspierają-
firmy,gangu,elitypolitycznej),wzmacniającjej
cewspółdziałanieorazzaufanieinterpersonalne
homogeniczność.Tworzysilnewięziwewnętrz-
izaufanieobywatelidoinstytucjipublicznych.
ne,alezarazembudujewysokimurwykluczający
Zasadniczymelementemkapitałuspołeczne-
członkówinnychgrup.Pomostowykapitałspo-
gojestzaufanie,gwarantującenajlepszedlacałej
łeczny,przeciwnie,budujezwiązkimiędzyróż-
wspólnoty,choćniekoniecznienajbardziejko-
nymigrupami,tworzyheterogenicznesieciin-
rzystnedlakażdegozjejczłonkówrozwiązanie
tegrujące.LaPortaiin.(1997)stwierdzili,że
dylematuwięźnia:maksymalizacjędobrawspól-
dochody20największychfirmsąskorelowane
negozamiast–jakwprzypadkukapitałuludz-
zpoziomemzaufania:pozytywniezzaufaniem
kiego–maksymalizowaniaindywidualnejfunk-
pomostowym(generalniedoludzi)inegatywnie
cjiużyteczności.
zzaufaniemwiążącym(doczłonkówwłasnejro-
FrancisFukuyama(1997,2000),podobnie
dziny).
jakPutnam,definiujekapitałspołecznyjako
Dlaczegokapitałspołecznymiałbywpływać
„zestawnieformalnychwartościinormetycz-
narozwójgospodarczywspólnoty?Teoretyczna
nychwspólnychdlaczłonkówokreślonejgru-
odpowiedźjesttyleżprosta,niemaloczywista,
pyiumożliwiającychimskutecznewspółdzia-
cosłaboudokumentowanaempirycznie(np.
łanie”.Podstawąwspółdziałanianarzeczdobra
Sabatini2007):ułatwianegocjacje,obniżakosz-
publicznegojestwzajemnezaufanieczłonków
tytransakcji,skracaprocesinwestycyjny(zmniej-
grupy.Zasady,któretworząkapitałspołeczny,
szaprawdopodobieństwozaskarżaniakolejnych
rozciągająsięodnormywzajemnościmiędzy
decyzjiwładzadministracyjnych),zmniejsza
dwojgiemprzyjaciółażpobardzozłożoneisko-
korupcję,zwiększarzetelnośćkontrahentów,
8
