Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
doi:10.7366/1898352932902
ZarządzaniePubliczne
Nr3(29)/2014
ISSN1898-3529
JarosławGórniak
Podmiotowośćistruktura.
Uwagiokoncepcjipodmiotowości,realizmiekrytycznym,motywacji
doosiągnięćiargumentachnarzeczmetodologicznegoindywidualizmu
jako„ostatniejinstancji”
Przedmiotemesejujestkoncepcjapodmiotowościwkontekściejejrelacjizestrukturąspołecznąwprocesiespo-
łecznegostawaniasię.Przedstawionezostałyargumentynarzeczstanowiska,żeprzyakceptacjianalitycznegoduali-
zmupodmiotowościistrukturyDostatniąinstancją”ontologicznąiepistemologicznąsądziałającejednostki–osoby/
/podmioty–wyposażonewrozumiwolnąwolę,obdarzoneindywidualnątożsamościąopartąnarefleksjinaddo-
świadczeniemdotychczasowegobiegużycia.Podmiotowośćrozważanajestwujęciusubiektywnymiobiektywnym.
Analizowanajestteżprawomocnośćprzypisywaniastatusupodmiotowościczysprawczościzbiorowościom.Stojącna
grunciezałożeniaorealnymistnieniunietylkoświatanaturalnego,lecztakżespołecznego,przyjmowanejeststano-
wiskometodologicznegoindywidualizmuDwostatniejinstancji”,narzeczktóregoprzemawiaanalizapodmiotowości.
Stanowiskotoniekwestionujerealnościstrukturimechanizmówspołecznych,tzn.ichniezależnościodjednostko-
wejzdolnościdoichpoznaniaczyrefleksjinadnimi.Realnośćstrukturspołecznychnieoznaczazaśichsamoistno-
ści,czylimożliwościichwystąpienia,trwaniaizmianybezdziałającychjednostek.Wskazanoteżistotnezwiązkipo-
międzypodmiotowościąamotywacjądoosiągnięćoraz,przeznią,zagadnieniemprzedsiębiorczości,cootwieranowe
perspektywybadawcze.
Słowakluczowe:podmiotowość,sprawczość,indywidualizmmetodologiczny,realizmkrytyczny,strukturyspołeczne,
motywacjadoosiągnięć.
Pojęciepodmiotowościwiedziepodwójne
swoimwyboremorazpoczuciawpływunaswój
życienagrunciemyślispołecznej:teoretyczne
los.Jakowartośćmadużypotencjałmobilizacji
iideologiczne.Wwymiarzeideologicznymjest
osóbodczuwającychdeprywacjęwpowiązaniu
tosłowokluczwideologiachwolnościowych,
zewskazaniemwładzy,wpływuczyzależności
demokratycznych,emancypacyjnychczywy-
odinnych(osób,kategorii,państw,narodówitd.)
zwoleńczych.Oznaczanimniej,niwięcej,tyl-
jakojejźródła.Jesttozapewneważnyprzedmiot
koprawodostanowieniaosobie,dobyciade-
analizywkontekściebadaniazmianyspołecznej,
cydentemwsprawachwłasnegolosu,wyboru
ruchówspołecznych,konfliktów,procesówrzą-
sposobuurządzeniażycia.Rozciągasięnapod-
dzeniaizarządzaniapublicznegoczywreszcie
miotyponadjednostkowe,jaknarody,państwa,
–stosunkówmiędzynarodowych.Tozroli,ja-
regiony,grupyetniczne,kategoriespołeczneitp.
kąpodmiotowośćodgrywawżyciuspołecznym,
Zagościłotakżewdebatachoprocesachdecyzyj-
wynikateżjejideologicznypotencjał.
nych,wramachdemokracjitowarzysząctakim
Podmiotowośćspołecznaoznaczaćmożepo-
pojęciom,jak:partycypacjaspołeczna,(współ)-
czucielubfaktycznebyciepodmiotemwrela-
rządzenie(governance),deliberacja,samorząd-
cjachspołecznych.Poczuciebyciapodmiotemto
ność.Ideologicznewykorzystanietegopoję-
tylecoświadomośćtego,kimijakimsięjestoraz
ciaapelujedowartości,jakąstanowipodmioto-
wość:wolnościimożnościdziałaniazgodnieze
uznanie,żemasięwpływnaswójlosiwmniej-
szymlubwiększymstopniunato,cosiędzie-
JarosławGórniak–UniwersytetJagielloński,Centrum
jewotoczeniu.Oznaczatakżepoczucietego,że
EwaluacjiiAnalizPolitykPublicznych.
jestsięwyróżnionymadresatemdziałańzestro-
17
