Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Teoriawartości.Prezentacjastanowisk...
41
wartości.Ponadtohistorianarodówiinnychwspólnotdostarczaar-
gumentówpotwierdzającychdługietrwaniewartości,dziękiktórych
uznaniuowepodmiotyzbiorowekonstytuująswojątożsamość.
Krytykaspołeczno-regulacyjnejteoriiwartości
Przyjmowaniebądźnegowaniepewnychwartości(albocałychsyste-
mów)dokonującesięwsposóbarbitralnysprawia,żeróżnicamiędzy
stanowiskiemsubiektywizmuastanowiskiemuznającymspołeczną
genezęwartościulegazatarciu.TakteżtękwestiępostrzegaIngar-
den.Uchwalenieustaw,wydanierozporządzeństanowiącychouzna-
niuokreślonychwartościuzasadnionejestkorzyściądlagrupytrzy-
mającejwładzębądźpartiiijejelektoratulubinteresemjakiejśgrupy
społecznej.Jednakwtakiejsytuacjiiwykorzystywanejargumenta-
cji,powoływanosię,popierwsze,najakieśDdobro,jakąśkorzyść,
awięcnacoś,cojużjestwartością,powtórelansowaniekonkretnej
wartościniedajeżadnychprzekonującychpodstaw,bykwestiono-
waćobiektywneistnienieinnych(pozostałych)wartości.
4.2.2
Krytykastanowiskautylitarno-hedonistycznego
Podstawowymzagrożeniemzestronyutylitaryzmujestto,żezwykle
prowadziondorelatywizmuwteoriiwartości.JaktowyjaśniaIngar-
den,ostrzeutylitarystycznejteoriiniejestskierowanejedynieprze-
ciwkoswoistościzarównowartościmoralnych,jakiestetycznych.
Dziękiwyraźnemupodkreśleniu,żewartościużytecznościowesątyl-
koDrelatywne,stwierdzenieto,pouhistorycznieniu,brzmi:Dwszyst-
ko,cojestużytecznewjakiejśepocehistorycznej,możebyćwinnej
epocenieużyteczne5.Prowadzitoutylitarystówdouogólnienia,że
wszystkiewartościmająjedynieDhistorycznąwagę,awięcznacze-
nieopiewającetylkonapewienokres.Jeślicośwjednymokresie
uznajesięzacenne,awinnymczasiewyrzucanaśmietnikhisto-
rii,oznaczato,żeówprzedmiotmusiałbyćcałkowiciepozbawiony
trwalszejwartości.Wnioskujesiędalej,żewszystkiewartościsątylko
subiektywnympozorem,anieczymś,coDrzeczywiścieiefektywnie
przysługujeimożeprzysługiwaćjakiemuśprzedmiotowi6.
5Tamże,s.110.
6Tamże,s.114.
4.2.3