Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Zarządzaniewartościązklientem
Możnawięcuznać,żeutylitarno-hedonistyczneujęciewartości
jestzmodyfikowanąwersjąstanowiskasubiektywistycznego.
4.2.4
Wartościrelatywneirelacjonalne
PolemikęztakimrelatywistycznympodejściemdowartościIngarden
zaczynaodwyjaśnienia,coznaczy,żecośjestrelatywne/względne.
Zwracauwagę,żekażdarelatywizacjazakładawystępowaniesyste-
muodniesienia.Relatywnestajesięcośprzezosadzeniewsystemie
bądźprzezodniesieniedowszystkichprzedmiotówtworzącychów
system7.Ipodajenastępującyprzykład:dlakoniaobrokjestnajwyż-
szążyciowąwartością,podczasgdydlainnegozwierzęcia(np.psa)
takąwartościąoczywiścieniejest.To,codlajedzącegomięsopsa
okazujesięfikcją,jestrealnąiefektywnąwartościądlakonia.Aprzy
okazjizauważa,żepozbawieniekonianiezbędnejDwartościpożytecz-
nościowejznaczyłobyskazaniegonaśmierćgłodową,comusiałoby
byćjednoznacznieuznanezaczynnaganny.Pozbawieniekoniaob-
rokujestniemniejnaganneniżzabiciezwierzęcia;aprzeciwnie,za-
sługąbędziepowiększaniezasobówkarmyroślinnej.Jakwidać,na-
wetrelatywniezakwalifikowanawartość(wtymwypadkuwartość
odżywcza/dożywieniowa)stanowiwystarczającywarunekdlaoceny
moralnejodnoszącegosiędoniejczynu.Stwierdzićwięcmożna,że
istniejejakiśzewnętrznyukładodniesieńpotwierdzającyprawomoc-
nośćdanej,jakkolwiekwzględnej,wartości.
PrzykładtenpozwalaIngardenowisformułowaćistotnąuwagę:
cośmawartośćrelatywną,Djeśliistniejetylkodlaokreślonegoskoń-
czonegozakresuprzedmiotów,aniewogóledlawszystkichprzed-
miotów8.Wypadadodać,żewartośćrelacyjnapotwierdzaswoją
wagęwdanymsystemieznaczeń,kiedyznaczący(znaczące)ito,co
naznaczone,znajdująsięwstaniespójnejrównowagi.
Nieodrzeczybędziedodać,żepojęciesystemujestdośćpojem-
ne.Oznaczanietylkoposzczególnegatunkiświatazwierząt,aleobej-
7PojęciaDsystemużywałbędęwznaczeniunadanymmuprzezL.vonBertalanf-
fy’ego(Ogólnateoriasystemów,Warszawa1984,s.86),awięcjakozbiórelementów
pozostającychwewzajemnychrelacjach,ibędęgoodróżniałodDstruktury,wktórej
owerelacjemającharakterbardziejtrwałyisztywny.
8Woryginalnymtekściecytowanytuautorużywawieloznacznego(wjęzykufeno-
menologa)słowadieSache,cowprzekładzienajęzykpolskimusiwypaśćnaderrzeczo-
wo.R.Ingarden,Książeczkaoczłowieku,dz.cyt.,s.115.
