Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
HenrykKról
wanegocelu,azdrugiej–doprymitywnegoczłowieka–pracownika,którydążyjedyniedo
zaspokojeniaswoichpotrzebfizjologicznych,nietraktującpracyjakomożliwościzaspokojenia
potrzebwyższegorzędu.Zresztąwtradycyjnymstereotypiehomooeconomicusniezakładało
sięwogóleposiadaniaprzezrobotnikapotrzebwyższegorzędu,,[Kieżun,1997,s.60].
Uzupełnieniemnaukowejorganizacjipracybyłtzw.kierunekadministracyjny,skoncen-
trowanynanaukowymbadaniuiopracowywaniuzasaddziałalnościadministracyjnejoraz
bardziejogólnychzasadorganizacji.Zatwórcętegokierunkuuważanyjestpowszechnie
francuskiinżyniergórnikH.Fayol(1841–1925).Opierającsięnaswychdoświadczeniach
wpracykierowniczejstarałsięusystematyzowaćpraktykęzarządzania,bydaćwskazówkiinnym
kierownikom.Jegoideeprzedstawionezostaływ14zasadachsprawnegozarządzania,wśród
którychznacznaczęśćdotyczyłazarządzanialudźmi,jaknp.:podziałupracy,autorytetukierow-
ników,jednościrozkazodawstwaikierownictwa,wynagradzania,odpowiedniegotraktowania
personelu,inicjatywypodwładnych,stabilnościpersonelu.Fayolprzedłożyłtakżekoncepcję
podziałudziałalnościgospodarczejprzedsiębiorstwanasześćczynności,ściślezesobąpowią-
zanych.Wśródnichznalazłysięczynnościadministracyjnezpodziałemnanastępującesub-
funkcje:przewidywanie,organizowanie,rozkazywanie,koordynowanieikontrolowanie.Sąone
dziśnajczęściejnazywanefunkcjamikierowniczymi,aczkolwiekpookreślonejzmianietreści
iichnazewnictwa.Alewówczasdotyczyłyprzedewszystkimzarządzanialudźmi.Istotnym
wkłademFayolawteorięzarządzaniabyłotakżejegostwierdzenie,żekierowanieniejest
kwestiąosobistegotalentu,leczumiejętnością,jakkażdainna,iżemożnasięjejnauczyć.
Jakotrzeci–obokTayloraiFayola–zaklasykateoriizarządzaniauznawanyjestniemie-
ckisocjolog,ekonomistaihistorykM.Weber(1864–1920),którystarałsięwyjaśnićfunk-
cjonowaniedużychorganizacjizapomocąidealnegotypubiurokracjijakoformalnienajbardziej
racjonalnejformypanowania(,,autorytetu,,).Weberpodałformalnecechy,wktórychbiuro-
kratycznepanowanieznajdujeswójkonkretny,ważnydlazharmonizowaniadziałańwyraz.
Znalazłysięwśródnichtakżekwestiedotyczącezarządzanialudźmi,jaknp.:zasadakom-
petencjiihierarchiiurzędowej,zasadypracyiwynagradzaniaurzędnikóworazwymagane
kwalifikacje[Bendix,1975,ss.378–379].Wjeszczewiększymstopniudotyczytourzędników,
którzypowinniściślepodporządkowywaćsięinstrukcjomizwierzchnikom.Weberwskazywał,
żeurzędnicypodlegająwładzystosowniedoumowyopracę,podstawąselekcjisąichkwalifika-
cjezawodowe,sąonimianowani,aniewybierani,odpowiedniowynagradzaniiawansowani,
aletakżesystematyczniekontrolowani.
Konkludującpowyższerozważaniamożnastwierdzić,żenaukowaorganizacjapracyikie-
runekadministracyjnyskładająsięnaklasycznąteorięorganizacjiizarządzania.Jejodpowied-
nikiemwzakresiefunkcjipersonalnejjesttzw.modeltradycyjny,któremutowarzyszystereotyp
człowiekaekonomicznego(homooeconomicus).
Modelstosunkówwspółdziałania–stereotypczłowiekaspołecznego(homosocialis)
Modeleklasycznejteoriiorganizacjiizarządzaniazostałyporazpierwszypodważone
przezCh.I.Barnarda(1886–1961),ponieważwskazałonnaznaczenieorganizacjinieformalnej
–siecinieformalnychrólirelacji,którasilniewpływanasposób,wjakifunkcjonujestruktura
formalna[Barnard,1997].Problemtenpodejmowanybyłpóźniejprzezinnychbadaczy.
Wodpowiedzinapewneograniczeniateoriiklasycznejzrodziłsięnowykierunek–zwanyteż
