Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Funkcjezasadprawaizałożeniesystemowościprawa
37
podstawieprzyjmujesię,żendosystemunależąnormynakazująceczynićwszystko
to,costanowiwarunekkoniecznyzrealizowaniastanurzeczynakazanegoprzez
normęwyraźnieustanowioną(regułainstrumentalnegonakazu)orazzakazujące
czynieniaczegokolwiek,comacharakterwarunkuwystarczającegozapobieżeniu
zaistnieniaowegostanurzeczy(regułainstrumentalnegozakazu)”91.
Jakuznajesięwliteraturze,najsłabszezpunktuwidzeniaformalnego92sąwnio-
skowaniaopartenazałożeniukonsekwentnościocenprawodawcy93.Tymsamym
n[ł]zarównoanalogiaiuris,jakiargumentacjaafortioriakcentujądwanajbar-
dziejcharakterystyczneelementyracjonalnewzachowaniachaksjologicznych:
jednakowewartościowanieobiektówprzynależnychdotejsamejkategoriioraz
hierarchicznośćcenionychprawniedóbr.Zarzutnieracjonalnościmożnabowiem
postawićprawodawcy,jeżeliwyraźnymaktemwoliwprowadzadosystemucały
szeregnormniewątpliwieuzasadnionychaksjologiczniewprecyzyjnieodtwarza-
nejwartości,odmawiazaśprzymiotuobowiązywanianormieznajdującejlegity-
macjęwtejsamejwartości,alenieujętejliteralniewsformułowaniutekstuaktu
normatywnego”94.
Innymisłowynanalogiaiuriswystępowaćbędziewtychsytuacjach,gdypod-
stawędownioskowaniawywodzisięztreścipostanowieńsystemuprawajakoca-
łościbądźzczęścipostanowieńtegosystemu(np.zdanejgałęzilubdziałuprawa)
alboteżstosujesięogólnezasadyobowiązującegoustawodawstwa”
95
.Wświetle
powyższegonreguławnioskowaniaprzezanalogięopierasięnazasadzie,żefakty
podobnedosiebiepodistotnymwzględempowinnypociągaćzasobątesamelub
zbliżonekonsekwencje”
96
.Podmiotdokonującywykładniprawamożewykonać
jednozdwóchwykluczającychsięwzajemniewnioskowań:wnioskowanieprzez
analogięalbownioskowanieacontrario.Wybóranalogiiprowadzidorozszerzenia
zakresunormypozaprzypadki,któresąwniejwyraźnieokreślone.Zkoleiwy-
bóracontrarioograniczazasięgnormytylkodogrupyprzypadkówściślewniej
określonych”97.Słusznyprzytymjestpogląd,żenowyborzejednegozdwóchkon-
91
M.Kordela,Zasadyprawa…,s.44.
92
Z.Ziembiński,Problemypodstawoweprawoznawstwa…,s.203;A.Peczenik,Wykładniaafortiori,
nZeszytyNaukoweUniwersytetuJagiellońskiego.PracePrawnicze”1962,z.9,s.131.
93
Z.Ziembiński,Logicznepodstawyprawoznawstwa…,s.240-243;Z.Ziembiński,Logikapraktyczna…,
s.251-253.
94
M.Zieliński,A.Municzewski,Interpretacyjnarolazasadprawa,[w:]Zasadyprocesukarnegowo‑
becwyzwańwspółczesności.KsięgakuczciProfesoraStanisławaWaltosia,red.J.Czapska,Warszawa2000,
s.781-782.
95
J.Nowacki,Analogialegis,Warszawa1966,s.48-49.
96
J.Wróblewski,Sądowestosowanieprawa,Warszawa1988,s.280.
97
E.Smoktunowicz,Analogiawprawie…,s.17.
