Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dząwinterakcjęzinnymizasadami,tj.dodatkoweargumentyskorelowane
zinnymizasadamimogąwpłynąćnarezultatprocesuważeniaargumentów.
Wedługkoncepcjizintegrowanej,powyższapozornaróżnicaniemazna-
czenia,skorosamodzielnierozpatrywaneregułynieróżniąsięodzasad
uwzględnianychpojedynczo.Charakterregułydanejnormyjestekspono-
wanyibranypoduwagętylkowtedy,gdywsprawiewystępująinnekonku-
rująceregułylubzasady.
Wzintegrowanymujęciubrakujewyraźnejgranicypomiędzyregułamiazasada-
mi.Odseparowanaregułaniemożebyćodróżnionaodindywidualnietraktowanej
zasady.Tylkowtedy,gdywkontekściekonkretnejsprawypojawiąsiękonkurujące
regułyizasadyzaznaczasięichstopniowalnaróżnica.Potwierdzatotezę,że
odrębnościpomiędzytymidwomarodzajaminormniemającharakterustruktural-
no-logicznego,leczwynikajązróżnychtypówwzajemnychrelacji,sposobu
operowaniawtokuprawniczegorozumowania.Wyraźniejszeodróżnicsąpodo-
bieństwałącząceregułyizasady.Popierwsze,obienormyposiadajądychoto-
micznąstrukturę,stanowiącpołączeniehipotezyzdyspozycją,choćwprzypadku
regułtopowiązaniewydajesiębyćsilniejsze.Podrugie,różnicapomiędzyzasa-
damiaregułamizanika,gdynormęodseparujesięodpozostałychnorm.Spełnienie
hipotezynormy(takreguły,jakizasady)uruchamiaautomatyczniejejdyspozycję,
ilekroćprzedmiotowąnormębierzesiępoduwagęzpominięciemwszelkichin-
nychnorm.Reasumując,typoweregułyizasady-topunktykrańcowespektrum,
którychcharakterystykęmożnanajkrócejoddaćdwomarudymentarnymitezami:
zarównoreguły,jakizasadyformułująargumenty,jeślisąstosowalne;różnica
wrozumowaniuzudziałemzasadiregułwynikazróżnychtypówrelacjizinnymi
regułamiizasadami
50.
1.1.2.2.Dworkinowskacharakterystykaregułizasadprawajakowersjamocnej
tezyrozgraniczenia
51
JakoprzykładtypowejregułyR.Dworkinpodajenormę,wmyślktórej:
nTestamentniejestważny,jeśliniezostaniepodpisanyprzeztrzechświadków”.
Egzemplifikacjązaśzasadyuczyniłnormęgłoszącą,że:nNiktniemożeczerpać
korzyścizwyrządzonegoprzezsiebiezła”.ZasadętęDworkinprzywołałwkon-
tekściekazusuRiggsv.Palmer.SprawadotyczyłaprzypadkuE.Palmera,który
zamordowałwłasnegodziadkaF.Palmera.Denatzażyciauczyniłwtestamencie
50B.Verheij,J.C.Hage,H.J.vandenHerik,Anintegratedviewonrulesandprinciples,Artifi-
cialIntelligenceandLaw1998,vol.6,nr1,s.3-26;B.Verheij,Anintegratedviewonrulesand
principles,(w:)LegalKnowledgeBasedSystems.FoundationsofLegalKnowledgeSystems,red.
R.W.vanKralingen,H.J.vandenHerik,J.E.Prins,M.Sergot,J.Zeleznikow,Tilburg1996,
s.25-38;B.Verheij,rozdz.III,Reason-BasedLogicandlaw,(w:)idem,Rules,Reasons,Arguments.
Formalstudiesofargumentationanddefeat[online].DissertationUniversiteitMaastricht,1996
[dostęp:2011-01-05].DostępnywInternecie:<http://www.ai.rug.nl/~verheij/publications/proefschrift/
diss_ch3.pdf>.
51DokonującdeskrypcjiprzyjętychprzezDworkinaróżnicpomiędzyzasadamiaregułami,dla
większejczytelnościwywodupominiętowtymmiejscuwewnętrznypodziałzasad(standardów)na
zasadysensustricto(ang.principles)iwymogipolitykiprawnej(ang.policies).
29
