Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nych.Jakoschematrozumowania,zwłaszczaprawniczego,eksponujerolęaktu
ważeniaorazcechętzw.podważalności(ang.defeasibility).Celemwydaniadecy-
zjistosowaniaprawanależykażdorazowozgromadzićargumentyzarównonza”,
jakinprzeciwko”niej,anastępniepoddaćjeważeniu.Logikataopierasięna
kilkunastulogicznychnarzędziachumożliwiającychrozstrzyganiechoćbytakich
zagadnieńjak:wyjątkiwobeczasad/reguł,argumentyzaiprzeciwzastosowaniu
zasad/reguł,ważenieargumentów,usuwanieprzypadkówkolizjinorm
47.Pomijając
dokładnyopisRBL,przedstawionoponiżejrezultatyjejzastosowaniawkontekście
zasadireguł.
B.Verheij,J.Hage,H.J.vandenHerikzakładająścisłyzwiązekpomiędzyobo-
marodzajaminorm.Regułauchodzibowiemzarezultatskonfrontowaniazesobąna
etapiestanowieniaprawaargumentówformułowanychprzezbędąceujejpodstaw
zasady.Mówiącinaczej,regułatoefektkońcowyrozstrzygnięciakolizjipomiędzy
zasadamiprawa.Przyjmująctakąjejgenezę,pozostajeskonstatować,żegdyjestona
nstosowalna”(spełnionojejhipotezę),skorelowanezniązasadyniemogąbyćzasto-
sowane.Jeżelizaśzasadyniesąwówczasstosowane,toniemogądostarczaćteż
jakichkolwiekargumentówuwzględnianychwprocesiedecyzyjnym.Tymsamym
zostajewyeliminowanaewentualnakolizjaregułyizasady(por.rozdz.3.4).
Ogółnormprawnychautorzydzieląnatrzykategorie:typowareguła,typowa
zasada,normamieszana(hybrydowa).Jeślitypowaregułaznajdujezastosowanie
wkonkretnejsprawie,todochodzidozablokowaniazastosowaniawtejsprawie
wszystkichinnychkonkurującychreguł/zasad,wrezultacieczegodyspozycję
(rozstrzygnięcie,ang.conclusion)stosowalnejregułyprzyjmujesiębezpośrednio.
Typowazasada,przeciwniedoreguł,niepowodujezablokowaniazastosowania
wsprawie,wktórejsamajeststosowalna,innychkonkurującychreguł/zasad.
Wkonsekwencji,nakazówdyspozycjizasadynieuwzględniasięautomatycznie,
aledopieropozważeniuargumentówformułowanychprzezwszystkieznajdujące
zastosowaniewsprawiereguły/zasady.Typoweregułyizasadysąprzypadkami
skrajnymi.Większośćnormtohybrydaregułizasad,tzn.niesąanitypowąregułą,
anitypowązasadą.Normahybrydowablokujezastosowanieniektórych,alenie
wszystkichkonkurującychreguł/zasad.Wefekciewzorcazachowaniazdyspozycji
normymieszanejniewdrażasiębezpośredniopospełnieniuhipotezy(ang.condi-
tion)tejnormy,aledopieropozważeniuargumentówwynikającychztych
reguł/zasad,którewdanejsprawienieuległyzablokowaniuisąwciążrelewantne.
Wmyślzintegrowanejkoncepcjizarównoreguły,jakizasady,jeślisąstosowa-
neformułująargumenty,aniefinalnerozstrzygnięcia.Różnicapomiędzynimi
sprowadzasiędotego,żetypowaregułagenerujenietylkoargumentyzaswoją
dyspozycją,aletakżenargumentywyłączające”(ang.exclusionaryreasons)prze-
ciwkozastosowalnościwsprawiezastępowanejzasady,jakrównieżjakiejkolwiek
innejkonkurującejregułyczyzasady
48.Typowazasadastanowizkoleinormę,
47Zob.J.Hage,B.Verheij,Reason-BasedLogic:alogicforreasoningwithrulesandreasons,
Information&CommunicationsTechnologyLaw1994,vol.3,nr2-3,s.171-209.
48Zob.Peng-HsiangWang,AreRulesExclusionaryReasonsinLegalReasoning?,(w:)Onthe
NatureofLegalPrinciples,red.M.Borowski,ARSP2010,nr119,s.37-48.
27
