Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JacekCzaputowicz
czymożemypoznaćświatwsposóbbezpośredni,czyteżjestonjużzorganizowany
aprioriprzezkategoriejęzykoweiteoretyczne28.Konstruktywizmkonwencjonalny
przyjmujeontologięspołecznąiepistemologiępozytywistyczną,lokującsięblisko
neoliberalnegoskrzydłaparadygmaturacjonalistycznego.Próbujebyćdrogąpośrednią
międzyteoriamiracjonalistycznymiiteoriamirefektywistycznymi29.Uznaje,żewiedza
naukowajestgromadzonapoprzeztestowanieteorii.Stawiasobiezacelokreśleniere-
lacjiprzyczynowychorazwyjaśnienie,jaktożsamościwpływająnadziałaniapodmio-
tów.Głosi,żenaukawinnabyćinspirowanaproblemami,aważniejszejestto,cojest
(ontologia),niżto,jakwiemy(epistemologia)30.
Konstruktywizmkrytycznyrównieżprzyjmujeontologięspołeczną,natomiastepi-
stemologięreflektywistyczną(interpretacjonistyczną),ukształtowanąpodwpływem
lingwistycznegozwrotuwstosunkachmiędzynarodowych.Uznaje,żeobserwatorjest
zależnyodśrodowiska,ajegoprzekonaniawpływająnawłaściwościbadanegoświata.
Odrzucamożliwośćtestowaniahipotez,przypisujeznaczeniejęzykowi,któregoaktorzy
społeczniużywająwkonstruowaniuświata.Głosi,żebadaczniemożewyjśćpozaję-
zyk,byporównaćjęzykztym,coonopisuje.Utrzymuje,żepolitykajestwynikiem
określonychgier,aobecnewstosunkachspołecznychrelacjewładzyidominacjitwo-
rząhierarchię.Kontestujepaństwonarodowejakoopresyjne,standaryzującetożsamości
obywatelizapomocąwładzydyskursywnej.Takiekoncepcjejakinteresnarodowykon-
struowanesądyskursywnieprzyużyciumetaforianalogii,np.wojnawBośnibyławy-
nikiemspecyficznejgry,któraodbywałasięwsferzejęzyka31.
Konstruktywiściuznająrefleksyjnośćpodmiotu,cooznacza,żejednostkiludzkie
sązdolnedorefleksjiitworzeniapoczuciawspólnoty.Wiedzajestzasobemużywanym
dokonstruowaniaspołecznejrzeczywistości,ateorie,koncepcjeisymboleużywanesą
dointerpretowaniatejrzeczywistości.Ludziesąobdarzenizdolnościąnadawaniazna-
czeniaotaczającemuświatu32.
Refleksyjnośćbadaczaoznacza,żeniejestoncałkowicieoderwanyodobser-
wowanychzjawisk,leczjestpodmiotemuczestniczącymwtworzeniuwiedzy,czylitego,
coprzyjmujemyzarzeczywistość.Nieanalizujenobiektywnychfaktów”,leczstosuje
podwójnąhermeneutykę,czyliinterpretujeświat,któryjestjużzinterpretowany33.
28K.M.Fierke,Constructivism,w:InternationalRelationsTheories.DisciplineandDiversity,
T.Dunne,M.Kurki,S.Smith(red.),Oxford2007,s.173-174.
29P.J.Katzenstein,R.O.Keohane,S.D.Krasner,InternationalOrganizationsandtheStudyof
WorldPolitics,nInternationalOrganization”1998,t.52,s.678.
30A.Wendt,Społecznateoriastosunkówmiędzynarodowych,op.cit.,s.40-43.
31J.Friedrichs,EuropeanApproachestoInternationalRelationsTheory:AHousewith
ManyMansions,London2004,s.119;K.M.Fierke,MultipleIdentities,InterfacingGames:The
SocialConstructionofWesternActioninBosnia,nEuropeanJournalofInternationalRelations”
1996,t.2,nr4,s.467-497.
32J.G.Ruggie,WhatMakestheWorldHangTogether?Neo-UtilitarianismandtheSocial
ConstructivistChallenge,nInternationalOrganization”1998,t.52,nr4,s.881.
33S.Guzzini,AReconstructionofConstructivisminInternationalRelations,nEuropeanJournal
ofInternationalRelations”2000,t.6,nr2,s.150.
