Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Potencjałkonstruktywizmuwwyjaśnieniuintegracjieuropejskiej
15
Konstruktywiścikonwencjonalnikoncentrująsięnapierwszymaspekcierefleksyjności,
czylinakulturze,normachitożsamościachpodmiotóworazichwpływienazachowa-
nie,natomiastkonstruktywiścikrytyczni-nadrugimaspekcierefleksyjności,czyli
nabadaczach,praktykachiobserwatorach,którzynarzucająrozumieniezjawiskwce-
lupodtrzymaniapewnychtożsamości,uzasadnieniaokreślonychpraktyk,np.określonej
praktykipolitykizagranicznej34.
Wedługkryteriumpoziomuanalizymożemywyróżnićkonstruktywizmsystemowy,
npoziomupaństwa”orazholistyczny.PierwszynurtreprezentujeAlexanderWendt,któ-
rysytuujeczynniksprawczywideacyjnejstrukturzesystemumiędzynarodowego,apo-
mijaprocesytoczącesięnapoziomiepaństwa.Tożsamościpaństwsąuwarunkowane
funkcjąsprawowanąwsystemiemiędzynarodowym,np.tożsamościmocarstwa,pań-
stwaśredniegoczypaństwamałegoróżniąsię,acozatymidzie-różniąsiętakże
ichinteresy.Takiecechy,jakegoizmidążeniedomaksymalizacjiwładzy,sąwynikiem
oddziaływanianormatywnejstrukturysystemumiędzynarodowego.Konstruktywiści
npoziomupaństwa”,tacyjakPeterKatzenstein,twierdzą,żepaństwazmieniająsię
wodpowiedzinaprocesywewnętrzne,toczącesięniezależnieododdziaływaniaśro-
dowiskamiędzynarodowego35.Natomiastkonstruktywiściholistyczni,tacyjakJohn
G.RuggieiFriedrichKratochwil,uwzględniązarównooddziaływanieczynnikówwe-
wnątrzpaństwowych,jakimiędzynarodowych,traktującjejakodwiestronyjednego
porządkuspołecznego36.
Niektórzybadaczewyodrębniajątakżekonstruktywizmnzorientowanynaaktora”,
któryjestodpowiedziąnagłosykrytyki,żekonstruktywiściwsposóbniewystarczają-
cyuwzględniająoddziaływaniapotęgiiwładzy.Badaczezaliczającysiędotegonurtu
utrzymują,żeideesąużywaneprzezaktorówdorealizacjicelówstrategicznych37.Idee
majądwoistąnaturę,janusoweoblicze.Mogąbowiemkierowaćdziałaniemaktorów,
alemogąteżracjonalizowaćiuzasadniaćstrategiewybieranezinnychpowodów.Są
bronią,któramożebyćużytadorealizacjicelówstrategicznych.Trudnojestempirycz-
nierozstrzygnąćmiędzytymidwomasytuacjami.
NicolasJabkotwierdzi,żeniesamaideawspólnegorynkuleżałaupodłożaintegra-
cjieuropejskiej,leczstrategicznekalkulacjepaństw,którewprzypadkukażdegoznich
34F.Berenstoetter,ReclaimingtheVisionThing:ConstructivistsasStudentsoftheFuture,
nInternationalStudiesQuarterly”2011,t.55,s.649-651.
35D.C.Copeland,TheConstructivistChallengetoStructuralRealism,nInternationalSecurity”
2000,t.25,nr2,s.189.
36Ch.Reus-Smit,Konstruktywizm,w:Teoriestosunkówmiędzynarodowych,S.Burchilliin.,
Warszawa2006,s.283-285.Por.:J.Czaputowicz,Teoriestosunkówmiędzynarodowych.Krytyka
isystematyzacja,Warszawa2008,s.301-305.Dokonstruktywistówholistycznychnależątak-
żeA.Klotz,J.E.ThomsoniCh.Reus-Smit.Zob.:A.Klotz,NormsinInternationalRelations,
Ithaca1995;J.E.Thomson,Mercenaries,Pirates,andSovereigns,Princeton1999;Ch.Reus-Smit,
TheMoralPurpose,op.cit.
37M.Blyth,TheGreatTransformation:EconomicIdeasandInstitutionalChangeinthe
20thCentury,Cambridge2002.
