Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI
górzystegoregionuKaukazu,anastępniezdobyciezasobnychpólnafowych.
Powszechniedostrzeganegoznaczeniapólnafowychdlaniemieckiejgospo-
darki,acozatymidziedlawysiłkuwojennego,niesposóbprzecenić.1czerw-
ca1942r.,naczterytygodnieprzedrozpoczęciemkampaniiletniej,Hitlerpo-
wiedziałzebranymwyższymdowódcomGrupyArmiiPołudnie:uJeżelinie
dostanęropyMajkopuiGroznego,będęmusiałzakończyćtęwojnę”3.
Ropa:„piętaachillesowa”Wehrmachtu
RozległyregionKaukazujestograniczonyMorzemCzarnymodzachodu,
MorzemKaspijskimodwschoduiprzeciętygóramiKaukaz.Rejonnapółnoc
odgórwytwarzałzboża,bawełnęiciężkiemaszynyrolnicze.Jegodwagłówne
polanafowe–MajkopnieopodalMorzaCzarnegoiGroznynadMorzemKa-
spijskim–produkowałyok.10%radzieckiejropy4.Napołudnieodgórleży
gęstozaludnioneZakaukazie,dziśobejmująceGruzję,AzerbejdżaniArmenię.
W1942r.tenmocnouprzemysłowionyregionmiałgęstośćzaludnieniawięk-
sząniżstanNowyYork5.SamoBaku,położonanajednymznajbogatszychpól
nafowychnaświeciestolicaAzerbejdżanu,produkowało80%radzieckiej
ropy(24000000tw1942r.).
Kaukazbyłtakżezasobnywwęgiel,torforazmetalekoloroweiszlachetne.
NaprzykładzłożamanganupodChiaturanaZakaukaziutworzyłynajbogat-
sze,pojedynczeźródłotegometalunaświecie,dając1500000trudymanganu
w1940r.(czylipołowęradzieckiegowydobycia).PonadtoKaukaz,zwłaszcza
Kubań,byłjednymznajbogatszychobszarówrolniczychwpaństwie,rodzą-
cymogromnezbiorypszenicy,kukurydzy,nasionsłonecznikaorazburaków
cukrowych.
AbyusprawiedliwićnaleganiaHitleranaopanowanietegoregionu,należy
zarysowaćprzyczynyorazznaczenieupiętyachillesowej”Wehrmachtu:braku
ropy.Wpierwszychlatachrządównazistówniemieccyekonomiścizdalisobie
sprawę,żedużazależnośćpaństwaodzamorskiegoimportusurowejropybę-
dziepoważnymproblememwwypadkuwojny.Niemcyimportowałyok.85%
swojejrocznejkonsumpcjiwynoszącej3000000t,większośćsprowadzanoze
StanówZjednoczonych,WenezueliorazIranu.Pozostałaczęśćpochodziła
zkrajowejprodukcjiibędącegowciążwpowijakachprzemysłupaliwsynte-
3DerProzessgegendieHaputkriegsverbrechervordemInternationalenMilitärgerichtshof,Nürnberg,14Nov.
1945-1.Okt.1946(Nuremberg:InternationalesMilitär-TribunalinNürnberg,1947-1949),t.7,s.290.
4
J.S.Hayward,uHitler’sQuestforOil:TheImpactofEconomicConsiderationsonMilitaryStrat-
,
il’
f
il:
f
i
i
i
ili
.
.
egy,1941-42”,JournalofStrategicStudies18,nr4(grudzień1995):s.94-135(zwłaszczas.95,129).
5USAFHRA142.0372:uStrategicViewoftheCaucasus”,[U.S.]AirForcesGeneralInfromationBul-
letin,No.3(12August1942),s.14.
JeżelichodziostatystykidotycząceludnościBaku(809347miesz-
li
i
i
l
i
i
kańcóww1939r.)orazinnychwielkichmiastZakaukazia,zobaczUSAFHRAK113.106-153:Der
OberbefehlshaberderLuftwaffe,FührungstabIc/IVNr.3500/41Geheim!Orienterungsheft:Unionder
SozialistischenSowjetrepubliken(U.d.S.R.R.)Stand1.2.1941,s.9,10.
