Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JarosławArabas,JarosławChudziak
obrazów,narracji,pojęćisytuacji,którejużmamynprzyswojone”[Lakoff,
2003].Jednocześniepozostająintegralnączęściąjęzykainaszejkomunikacji
interpersonalnej,stądkonkretnewyborymetaforsąbardzoważnezpowodu
ichwpływunanaszemyślenieidziałanie.Ichwybór,świadomybądźnie,
umożliwiamodelowanienarracjilubargumentacji,otwierająclubzamykając
ścieżkipowyższychprocesów[Bal,2009].
Naszymzdaniemodbiórspołecznysztucznejinteligencjijestrozpięty
międzydwiemaskrajnymimetaforami:mechanicznejlalkiorazmrocznego
widma.
Mechanicznalalkatosystemtechniczny,któryjestdopewnegostopnia
substytutemczłowieka,będącjednocześnieczłowiekowipoddanym.Przy-
kłademrealizacjitakiegopodejściasąrobotyhumanoidalne,zaspakajające
naturalnąludzkąpotrzebęrelacji,wykorzystywanewJaponiiprzezosoby
starsze(innymprzykłademsąrobotycznepsy-aibo).Innymprzykłademwy-
stępującymwkulturzemasowejsąrobotyR2-D2orazC-3PO-bohaterowie
drugiegoplanuwGwiezdnychWojnachczyteżWall-EorazEve-główni
bohaterowiefilmuWall-E.
Mrocznewidmozkoleimapostaćsystemutechnicznego,któregogłów-
nymatrybutemjestposiadaniewolnejwoliwrazznegatywnymitegokon-
sekwencjami.Jednymzpierwszychwyrazistychprzykładówpozostaje
komputerHALzOdyseikosmicznej,któregowolnawoladoprowadziłado
konfrontacjizczłowiekiem.Inny,bardziejwspółczesnyprzykładtotytułowy
komputerzfilmuMatrix,którywytwarzawubezwłasnowolnionychludziach
iluzjęprawdziwegoszczęśliwegożycia.
Interpretacjatychdwóchmetaforpozwalawyodrębnićkilkawłaściwości,
którewpływająnato,jakposzczególnerozwiązaniaSImogąbyćodbierane
iocenianespołecznie.Poniżejwymienimyjeikrótkoskomentujemy.
IstotnymelementemocenysystemuSIjestsposóbizakresjegointerak-
cjizotoczeniem,czylizarównoilośćjakirodzajinformacjipozyskiwanej
zotoczenia,sposóbjejprzetworzeniaorazsposóboddziaływanianaotocze-
nie.Szczególnąuwagęzwracająsystemy,któremogąwkraczaćwprywatność
-pozyskiwaćiprzetwarzaćszerokorozumianedaneosobowe,anastępnie
wykorzystaćjedoingerencjiwnaszeżycie.Niepokojąnasrównieżsystemy,
którychinterakcjazotoczeniemmaskutkinieobojętneetycznie,jaknp.sys-
temysterowaniaautonomicznychpojazdówczysystemyautomatycznejdia-
gnostykimedycznej.
CzęstosystemSIjestpostrzeganyprzezpryzmatwyjaśnialnościiprze-
widywalności.Przykładowo,jeśliroląsystemuSIjestwypracowaniejakiejś
rekomendacjidziałania,np.wybórsposobuleczenialubdecyzjaekonomicz-
na,topożądanącechąjestmożliwośćuzasadnieniaprawidłowościdecyzji
