Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
starzeniowedwukrotnie.Powyżejtemperatury100ºCreakcjestarzenioweza-
chodząznacznieszybciej[106].Zwiększenieokresuprzydatnościolejuwymaga
zatemograniczaniatemperaturypracyurządzeń.
Procesystarzeniowezachodzącewolejuizolacyjnympolegająwgłównej
mierzenareakcjachutleniania.Istniejemożliwośćograniczeniatempatychre-
akcjipoprzezzastosowanieinhibitorówutleniania.Przykładamizwiązkówsto-
sowanychjakoinhibitoryutlenianiawwyrobachnaftowychsą:1,2,3-benzo-
triazol(BTA)[89],1,3-butylopirokatechina(MTBPC)i2,3-butylopirokate-
china(DTBPC)[110].Efektywnośćdziałaniainhibitorówtłumaczysięichzdol-
nościądowiązaniatlenu,ograniczeniemkatalitycznegodziałaniarozpuszczonej
wolejuwodyorazmetali(miedzi,żelaza).Sztuczniewprowadzoneinhibitory
zczasemulegajązużyciu.Całkowitezużycieinhibitoraprowadzizazwyczajdo
gwałtownegopogorszeniawłaściwościcieczyizolacyjnej.Ztegowzględu
wczasieeksploatacjinależymonitorowaćzawartośćinhibitorawolejuiwrazie
potrzebyuzupełnićubytek.Maksymalnazawartośćinhibitorazależyodjego
rodzajuoraztypuolejuizazwyczajzawierasięwgranicachod0,08%do0,5%.
Niejestjednakdopuszczalnedodawaniedoolejuinhibitorainnegorodzajuod
użytegopierwotnie.Możetoprowadzićdopogorszeniawłaściwościoleju.
Zastosowanieinhibitoraspowalniautlenianieoleju,conieoznacza,żeproce-
systarzenioweniezachodząwogóle.Wolejunaskutekprocesówstarzenio-
wychpowstająmiędzyinnymiestry,aldehydy,ketony,kwasyorganiczneiwo-
da.Wodamożepowstaćnaprzykładwprocesieutlenianiawęglowodorówpara-
finowych[112]zgodniezewzorem
2C
n
H
2n+2
+3O
2
→2C
n
H
2n
O
2
+2H
2
O.
Wpóźniejszychetapachstarzeniadochodzidoreakcjipolimeryzacjioraz
kondensacji,wwynikuczegopowstajązarównoproduktyciekłe,jakiciałastałe
tworząceosady.Natymetapiestarzeniawytwarzasięrównieżwoda.
Rozpuszczalnośćwodywolejupodawanajestnajczęściejwmg/kglubppm
(partspermilion)izależyodrodzaju(składuchemicznego)oleju,temperatury
orazstanu(stopniazestarzenia)oleju.Najniższąrozpuszczalnościącharaktery-
zująsięwęglowodorynaftenoweiparafinowe,natomiastnajwyższąwęglowo-
doryaromatyczneinienasycone.
Wprzypadkusuchegoolejunarażonegonakontaktzzawilgoconympowie-
trzemzawartośćwodywolejuwzrastaażdomomentuuzyskaniaprzezukład
stanurównowagi.Dynamikategoprocesuzależymiędzyinnymiodwzględnej
wilgotnościpowietrza(rys.2.5).
Wzrostzawartościwodywolejuprowadzidopogorszeniawieluparametrów
istotnychzpunktuwidzeniawykorzystaniacieczyjakomediumizolacyjno-
-chłodzącego.Zawartośćwodywolejuwpływanajednąznajważniejszychwła-
ściwościcieczyizolacyjnych,jakąjestwytrzymałośćelektryczna.
12
