Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Identyfikacjazbiorowiskleśnychizaroślowych3
Runozbiorowiskleśnychjestnajbardziejzmienneizawieranajwięcejga-
tunków,przezcomadużywalordiagnostyczny.Różnorodnośćrunajestdale-
kowiększaniżwarstwydrzewikrzewów,toteżodzwierciedlaonawwiększym
stopniuzmiennośćmikrosiedlisk,np.kępkowo-dolinkowąstrukturępodło-
żaczylukiwokapiedrzew,azatemtworzysięwyraźnamozaikagatunków
wrunie.Wyróżniasięwtakimprzypadkuwruniesynuzje,czyliwyodrębnio-
nepowierzchnierunazdominowaneprzezjednorodneformyżycioweroślin,
np.roślinnośćbagiennawzagłębieniudolinkowymwolsie.Synuzjamiokre-
ślasięteżaspektysezonowe,masowepojawypewnychgatunkówroślin,np.
wcienistymlesienieulistnionymjeszczenawiosnę.Niebagatelneznaczeniedla
identyfikacjizespołówmająwarunkiabiotyczne,którepośredniodeterminują
wykształcaniesięokreślonychzbiorowiskroślinnych.Położeniewkrajobrazie,
typpodłoża,formyrozkładuściółkiorazwarunkiklimatyczneihydrologicz-
ne,tocechy,którewpewnychokolicznościachsąłatwodostrzegalnewterenie
imożnanatejpodstawiewskazaćgrupyjednostekfitosocjologicznych,dlaktó-
rychmająoneznaczeniediagnostyczno-typologiczne.
Lasyoogromnejliczbiecechzbiorowisknaturalnychróżnicująsiępodwzglę-
demstopniaichprzekształcenia,aimwiększeodchyleniaodpostacinaturalnej,
tymtrudniejszaidentyfikacja.Przyczynąprzekształceńbyłprzedewszystkim
rozwójinfrastrukturymieszkalnej,drogowejiprzemysłowej.Niemałeznacze-
niemiałowycinaniewybiórczedrzew,apóźniejwplantacjachleśnychprotego-
wanieokreślonychgatunkówkoszteminnych(np.sosnykosztemdębów),zmie-
nianiewarunkówsiedliskowych(wtymodwadnianieiużyźnianie),byuprawa
określonychdrzewstałasiębardziejwydajna–towszystkodoprowadziłodo
uproszczeniaizubożeniazbiorowisk.PierwotnelasywPolscewwieluopiniach
specjalistów(m.in.GlobalForestResourcesAssessment)nieistnieją,anaturalne
zbiorowiskaleśne,czyliprzekształconewprzeszłościprzezczłowieka,aledo
pierwotnychbardzozbliżone,zachowałysięjedynienatereniedawnychpuszcz
naobrzeżachkraju.Wprzewodnikuzwróconouwagęnaczęstepostacieznie-
kształceńiichcechy,niewyczerpującoczywiściewszystkichmożliwości.
Zbiorowiskazaroślowemogąwystępowaćjakooszyjkinaturalnegolasu
nastykuterenuotwartegoizwartegookapudrzew,nazboczach,jakozarośla
śródpolneorazjakofazydegeneracyjnelubregeneracyjnezbiorowiskleśnych.
Wkażdymtypietychzbiorowiskskładgatunkowy,szczególnieruna,jestsil-
niezależnyodzagospodarowaniaotoczenia,zktóregotegatunkiprzenikają.
Zewzględunamałyareał,dużąpowierzchnięstykuzugrupowaniamisąsia-
dującymiiłatwośćwnikaniaroślinzzewnątrz,zaroślaczęstomającharakter
zbiorowiskaotwartego.Znacznywpływnaskładgatunkowymajązwierzęta,dla
którychjesttoważnaostoja.Składgatunkowyrunajestbardzozróżnicowany:
odprzypominającegopolauprawne,trawiaste–pozbliżonedorunaleśnego.
Dużeznaczeniedlaidentyfikacjizespołu,nawetwmocnoprzekształconychsie-
dliskach,majągatunkikrzewów,którewykazująnajwiększądynamikęwzrostu.
Istniejedużeprawdopodobieństwo,żeskładgatunkowykrzewówjestefek-
temsztucznegonasadzenia.Nietrudnorozpoznaćjednakustępującegatunki
krzewówispontaniczniesięodnawiające.Identyfikacjęutrudniato,żerunow
zaroślachmożebyćbardzouproszczone,częstoteżmacharakterprzejściowy
izawieragatunkiustępującychzbiorowiskłąkowych,murawowychisynantro-
pijnych.Proceszarastaniatrwabowiem5–10latodczasuzaprzestanianiako-
szeniaczywypasu.
