Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
byłowięctak,jakpisałMickiewiczwPanuTadeuszu:nKrajlatdziecinnych!On
zawszezostanie/Świętyiczystyjakpierwszekochanie”.Zjednejstronyzawod-
napamięćwypierałato,conieciekaweiprzykre,zdrugiejnarratorskierozczule-
niedążyłodoidealizacji,niekoniecznienawetintencjonalnie.Wdodatkuczęść
wspomnieńspisywanabyłalubpublikowanatużprzed,anawetpo1863r.,
pobrzmiewałwięcwnichduchpatriotyczny
.Szkołaikrzemienieckieśrodowisko
jawiłosięwychowankomjakoostatnibastionpolskości.UkazałysięwtedyAn-
toniegoAndrzejowskiegoRamotystaregoDetiukaoWołyniu(1861),KarolaWit-
tegoKrzemieniec.Przygodyiwspomnieniastudentapierwszejklasy(1873),Henryka
CieszkowskiegoNotatkizmojegożycia(1873),Wspomnieniazpapierówpozostałych
pośw.pamięciKaroluKaczkowskim(1876),MichałaBudzyńskiegoWspomnienia
mojegożycia(1880)orazwieleinnych,drobniejszych,publikowanychwprasie.
Wspomnieniaipolemiki,wktórychdominowalisympatycyszkoły
,powolibu-
dowałyjejlegendę.
W1852r.,awięcw20latpozamknięciuprzezwładzerosyjskiepolskich
szkółnaZiemiachZabranych,wParyżuukazałsiępierwszynumernBiesiady
Krzemienieckiej”.Ichociażwydanotylkoczterynumerytegopisma,zdecydo-
wanieprzyczyniłosięonodotworzenialegendyGimnazjum/LiceumWołyń-
skiego.nBiesiada”powstaławkręguemigrantówprzedewszystkimdlakultywo-
waniatradycjiorazpamięcioszkole,itrudnowjejprzypadkuoobiektywizm
–pamięćautorówokazywałasięzawodna,dogłosudopuszczonotęsknotęza
krajem,zamałąojczyzną,którazostałautracona.Bezwątpieniacennąinicjaty-
wąbyłojednakpublikowanieźródełzwiązanychzeszkołą,np.mówTadeusza
Czackiegoczybibliografiipoświęconychszkole,Krzemieńcowiikrzemieńcza-
nom4.
Szkołabywałateżtematemliterackim.Jużwmomenciejejorganizowania,
wkwietniu1804r.,jedenzwybitniejszychpoetówtamtychczasów–Alojzy
Feliński,od1819r.równieżnauczycielidyrektorLiceumWołyńskiego–napisał
wiersz,awłaściwieodęDoTadeuszaCzackiego,sławiącjegodzieło5.Wroku1823
4E.Danowska,„BiesiadaKrzemieniecka”(1852–1861)jakowyrazemigracyjnejtęsknoty,
nRocznikHistorycznyPrasyPolskiej”2006z.2,s.27–34.
5nTwojawziętość,wymowaigorliwośćstała,/Ślachetnąmiłośćnaukwziomkówser-
cawlała;/Wołyńupewniadzisiaj,przezpomocskuteczną,/Szczęśliwośćswoimwnukom,
sobiesławęwieczną.[ł]/Aidącpierwszychmężówistolicytorem,/Wołyńdlareszty
krajusamstajesięwzorem./OdkrańcówstarożytnejSłowakówkrainy
,/Zbrzegówpiasz-
czystychWisły
,zkwiecistychłąkDźwiny
,/Rozszarpanejsynowiematkirozpierzchnieni/
GromadząsięnaStyrunabrzeżachuczeni./Niejedenmającskarbyściągnąłgenijusze,/Tyś
samiludziznalazł,istworzyłfundusze./Niezastraszonyprzeszkóditrudnościtłumem,/
